فصل اول
کلیات
مقدمه :
مطالعات امکان سنجی، مطالعات کارشناسی است که قبل از اجرای طرح های سرمایه گذاری اقتصادی انجام میگیرد. در این مطالعات از نگاه بازار، فنی و مالی و اقتصادی طرح مورد بررسی و آنالیز قرار گرفته و نتایج حاصل از آن به عنوان مبنایی برای تصمیم گیری سرمایه گذاران مورد استفاده قرار میگیرد.
گزارش حاضر مطالعات امکان سنجی مقدماتی تولید چرخ و محور واگن میباشد. که در قالب متدولوژی علمی مطالعات امکان سنجی تهیه گردیده است و مطابق متدولوژی فوق ، ابتدا محصول مورد مطالعه به طور دقیق معرفی شده و سپس بررسی های لازم روی بازار آن صورت خواهد گرفت و در ادامه مطالعات فنی در خصوص چگونگی تولید و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز نیز شناسایی شده و در نهایت ظرفیت های اقتصادی و حجم سرمایه گذاری مورد نیاز برای اجرای طرح برآورد و ارائه خواهد شد تا با استفاده از آن سرمایه گذران و علاقه مندان محترم بتوانند کلیه اطلاعات مورد نیاز را کسب و در جهت انجام سرمایه گذاری اقتصادی با دید باز و مسیر شفاف اقدام نمایند. امید است این مطالعات کمکی هرچند کوچک در راستای توسعه صنعتی کشورمان بعمل بیاورد .
نام کامل طرح و محل اجرای آن :
تولید چرخ و محور واگن
دلایل انتخاب طرح :
اهمیت صنعت حمل و نقل ریلی برای همگان روشن است. این صنعت دارای مشخصه های ویژه است که سبب ایجاد جذابیت در امور حمل و نقل میگردد که برخی از این مزیت ها به شرح زیر است :
ظرفیت بالای حمل و نقل و امکان حمل یکجای محموله های بزرگ
قیمت مناسب حمل در مقایسه با دیگر وسایل حمل و نقل
امنیت بالای حمل و نقل
کاهش آلودگیهای زیست محیطی
از اینرو با توجه به مزیت های حمل و نقل ریلی، امروزه در کشورهای پیشرفته این صنعت بسیار گسترش پیدا کرده است. در کشور ما نیز راه آهن همانند سایر کشورها، نقش اساسی در توسعه صنعتی و اقتصادی کشور برعهده دارد و روی همین امر راهآهن جمهوری اسلامی، طرح های زیادی برای توسعه این صنعت در دستور کار خود قرار داده است و لذا چشم انداز صنعت حمل و نقل ریلی کشور بسیار پررونق ارزیابی میگردد. لیکن مسئله دیگر قابل طرح در این صنعت، اهمیت نگهداری سرمایه عظیم ماشین آلات و تجهیزات میباشد. واگن ها به عنوان یکی از تجهیزات اساسی سیستم حمل و نقل ریلی محسوب میگردند. بنابراین نگهداری این تجهیزات اثر بسیار قابل توجهی در حفظ توان عملیاتی سیستم حمل و نقل ریلی ایفا مینماید و چرخ و محور به عنوان یک قطعه اساسی از واگن ها، دارای اهمیت بسیار بالا در حفظ قابلیت عملکرد واگن ها میباشند. تولید این قطعات در سالهای اخیر در کشور امکان پذیر نبوده و سالانه راه آهن جمهوری اسلامی با صرف مبالغ هنگفت ارز، اقدام به واردسازی آنها از خارج کشور مینمود ولی در سالهای گذشته تولید آن در کشور آغاز شده است که به نظر میرسد با توسعه تولید داخل، نیازمندی کشور به این قطعات کاملاً مرتفع گردد.
وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 29 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
نام و کد محصولات
محصول مورد مطالعه طرح حاضر تولید چرخ و محور واگن های قطار میباشد. چرخ همانطوری که از اسم آن نیز مشخص است قطعه فولادی است که زیر واگن نصب شده و سبب حرکت واگن روی ریل خطوط آهن میگردد.
در شکل زیر نمونه ای از یک چرخ و محور نشان داده شده است.
هر محور چرخ و محور شامل دو عدد چرخ فولادی و یک محور بین آنها است به طوری که چرخ ها از طریق پرس )جازدن( روی دو سر محور مونتاژ میشوند. نکته ای که در اینجا باید ذکر شود این است که چرخ ها از طریق جا زدن پرسی روی محور نصب و مجموعه دو چرخ و یک محور تشکیل یک مکانیزم حرکت صلب را میدهند. بنابراین مجموعه فوق در واقع یک قطعه محسوب میگردد و هر تولید کننده لازم است مجموعه فوق را که شامل دو چرخ و یک محور است پس از تولید، مونتاژ و تست نموده و تحویل خریدار نماید .
دسته بندی محصول
چرخ و محور براساس ظرفیت و تناژ واگن مورد استفاده ، دارای وزن و ضخامت چرخ متفاوت میباشند که بر همین اساس به چرخ های لبه کوتاه ، لبه بلند، سبک، متوسط و سنگین تقسیم بندی میگردند. ولی در طرح حاضر نظر بر اینکه به لحاظ روش تولید، مواد اولیه و مکانیزم مونتاژ و غیره در مورد کلیه انواع محصول یکسان است ، لذا تمامی آنها تحت عنوان چرخ و محور نامیده خواهد شد.
شماره تعرفه گمرکی
چرخ و محور واگن در طبقه بندی کالایی وزارت بازرگانی، دارای شماره تعرفه8607/ 19 است.
شرایط واردات محصول
چرخ و محور واگن صرفاً در مورد واگن قطار مورد استفاده دارد. از اینرو وزارت بازرگانی شرایط خاصی را برای آن تعیین نکرده است و تنها به ذکر حقوق ورودی که معادل چهار درصد است اکتفا شده است.
بررسی استانداردهای موجود در مورد محصول
با مراجعه به مستندات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، شماره استاندارد ملی 7199 برای چرخ و محور واگن تدوین شده است .
بررسی و ارائه اطلاعات لازم در زمینه قیمت تولید داخلی و جهانی محصول
بررسی قیمتهای داخلی
مطابق اطلاعات کسب شده از سازندگان داخلی، قیمت چرخ و محور واگن تابع نوع و وزن آن میباشد ولی به طور متوسط قیمت مجموعه چرخ و واگن معادل 15،000،000 ریال است که در اینجا لازم به ذکر است همانطور که پیشتر نیز اشاره گردید یک مجموعه چرخ و محور شامل دو عدد چرخ و یک عدد محور است که روی همدیگر از طریق جازدن پرس مونتاژ میگردند.
قیمت های جهانی
کشورهای مختلف برای چرخ و محور تولیدی خود قیمتهای نسبتاً متفاوتی ارائه مینمایند. به عنوان مثال کشور آلمان و آمریکا بیشترین قیمت و کشورهای اکراین و چین دارای قیمت های پایین تر از قیمت های مشابه کشور آمریکا و آلمان میباشند. لیکن در اینجا به منظور ارائه تصویری از قیمت جهانی، متوسط قیمتهای آنها ارائه شده است که معادل 2200 دلار برای یک مجموعه چرخ و محور میباشد.
معرفی موارد مصرف وکاربرد محصولات
همانطوری پیشتر نیز ذکر شد چرخ و محور قطعه ای از یک واگن به شمار می آیند که در زیر آن جهت حرکت واگن روی ریل آهن نصب میگردد. بنابراین در مجموع میتوان گفت که تنها مورد مصرف چرخ و محور مورد مطالعه طرح حاضر، واگن قطار میباشد.
بررسی کالاهای جایگزین و تجزیه و تحلیل اثرات آن بر مصرف محصول
چرخ و محور مورد استفاده در واگن قطار، کالایی منحصر به فرد هستند که دارای هیچگونه کالای جایگزین یا مشابه نمیباشند. یک واگن بدون استثناء و اجتناب ناپذیر جهت حرکت خود روی ریل، نیازمند چرخ و محور است.
کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده محصول
کشورهای عمده تولیدکننده :
آمریکا
رومانی
روسیه
اتریش
اسپانیا
چین
سوئیس
کشورهای عمده مصرف کننده :
چرخ و محور در دو حوزه از صنعت حمل و نقل ریلی دارای کاربرد است.
کاربرد در ساخت واگن
کاربرد در تعمیرات و بازسازی واگن ها
بنابراین به منظور شناخت کشورهای مطرح مصرف کننده، با استفاده از اطلاعات اداره امور بین الملل راه آهن جمهوری اسلامی ایران به صورت زیر عمل شده است.
(تصاویر وجداول در فایل اصلی موجود است)
معرفی شرایط صادرات
بامراجعه به کتاب مقررات صادرات و واردات منتشر شده از سوی وزارت بازرگانی نتیجه گیری شده است که در مورد صادرات چرخ و محور واگن هیچگونه شرایط خاصی به لحاظ قانونی و مقررات وزارت بازرگانی وجود ندارد، لیکن به لحاظ فنی و رعایت استانداردهای بین المللی ذکر موارد زیر ضروری میباشد.
کیفیت محصولات تولیدی
چرخ و محور واگن یک قطعه بسیار حساس و تخصصی میباشد. از اینرو رعایت کلیه موارد فنی در تولید آن مانند انتخاب مواد اولیه، آلیاژسازی، ریختگری، ماشینکاری، عملیات حرارتی، پرس و جازدن محور، بالانس کردن چرخ با محور و همچنین بالانس مجموعه چرخ و محور با سطح افقی و عمودی، سختی و سفتی سطح و موارد دیگر از جمله موضوعاتی میباشند که کیفیت قطعه را تشکیل میدهند. بنابراین تولیدکننده لازم است از توان فنی و مهندسی لازم برخوردار بوده و محصولات خود را که از هر نظر مطابق با استانداردهای جهانی لازم است تولید نماید.