پایان نامه مقایسه سلامت روان شاعران با سایر افراد غیر شاعر

تعداد صفحات: 81 فرمت فایل: word کد فایل: 1000801
سال: 1387 مقطع: کارشناسی دسته بندی: پایان نامه روانشناسی
قیمت قدیم:۱۴,۷۰۰ تومان
قیمت: ۱۲,۶۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه مقایسه سلامت روان شاعران با سایر افراد غیر شاعر

    پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی

    دانشکده روانشناسی 

    چکیده

      با توجه به عقیده ی فروید که می گوید:«ویژگی افراد دارای سلامت روانشناختی خودآگاه کردن وبه خودآگاه آوردن آنچه ناخودآگاه است.» و استفاده از مکانیسم هایی مثل والایش در مورد قشر هنرمند ودر این پژوهش شاعران، از آنجایی که توان بیان سمبولیک هیجانات خود به شکل والایش یافته را دارند، فرض اصلی پژوهش حاضر در«داشتن سلامت روان متفاوت شاعران نسبت به سایر افراد جامعه» ، گذاشته شد. برای بررسی این فرضیه، پژوهش پس رویدادی دنبال شد. برای جمع آورری اطلاعات نیز   استفاده شد. با روش نمونه گیری اتفاقی نمونه ها انتخاب شدند.نمونه ی گروه شاعرSCL-25از پرسشنامه از شاعران مراجعه کننده به کانون ادبیات ایران واقع در تهران و شاعران مراجعه کننده به مرکز اصلی حوزه ی هنری تهران  و نمونه ی افراد غیر شاعر از میان سایر اقشار غیر شاعر جامعه بودند.           وابسته(فرضیه ی 1-6) وتحلیل واریانس دوطرفه(فرضیه ی 7)مورد استفاده قرارگرفت.t روش آماری  تحت ویندوز(نسخه 16)استفاده شد.spssو از نرم افزار

    نتایج حاکی از آن بودند که سلامت روان شاعران با افراد غیر شاعر تفاوت معنی داری با هم ندارند واگر تفاوتی در نمرات سلامت روان شاعران و افراد غیر شاعر دیده می شود ناشی از خطای تصادفی و نمونه گیری است. در نهایت فرضیه های مبتنی بر متفاوت بودن وضعیت سلامت روان و سایر افراد جامعه رد شدند.

    فصل اول

     

     

    "ابعاد مسئله ی مورد بررسی"

     

     

     

     

     

     

    مقدمه

     سلامت روان به دلیل وجود پیشگیری از اختلالات و نیز ایجاد کردن زمینه برای شناخت و ایجاد معیارهای سلامت روان در افراد جامعه مورد توجه و قابل بررسی است. از سویی کارآمدی، پیشرفت و سلامت افراد جامعه با گذر زمان پیشرفت و سلامت جامعه را در حد مطلوبی فراهم میکند. در این میان چون انسان مدام در حال تغییر است، تلاش برای شناسایی عوامل موثر در سلامت روان پایان ناپذیر   می نماید. سلامت روان مقوله ای حائز اهمیت است، چرا که تأثیر روح و روان بر عملکرد جسمانی بر هیچکس پوشیده نیست. در این راه بزرگان ادبی و مذهبی ما از دیر باز بر مبحث سلامت روان تأکید داشته اند. مولوی می فرماید:   

        تن زجان وجان زتن مستور نیست                        لیک کس را دیدجان دستور نیست

      از جمله عوامل مؤثر و ایجاد کننده سلامت روان هنر و در اینجا منحصراً شعر می باشد. افراد به وسیله بیان آنچه که می خواهند به شکل سمبولهای کلامی، نه تنها از انرژی منفی حاصل از افکار ناخوشایند خودآگاه و ناخودآگاه رهایی می یابند، بلکه دست به آفرینندگی زده اند و این یکی از ویژگی های افراد خودشکوفا ست، که به قول «راجرز» دارای بالاترین سطح سلامت روان هستند. پس تأثیر شعر در همین بدو امر در دو بحث کاتارسیس و خلاقیت سطح بالا در انسانگرایی مطرح می گردد. بیان احساسات در قالب شعر باعث میشود که فرد بتواند از بیرون به خود بنگرد یا به خودآگاهی دست یابد و حافظ می فرماید:

       مروبه خانه ارباب بی مروت دهر                        که گنج عافیتت درسرای خویشتن است

      باید توجه داشته باشیم که معیارهای سلامت روان با فرهنگ جامعه مرتبط است.از طرفی ایران سابقه طولانی و اصیل در زمینه ی ادبیات (نظم یا شعرونثر) دارد، و جدانشدنی بودن ارادت و علاقه به شعر از ایرانیان نشان می دهد که می توان از طریق شعر به پویایی افراد جامعه و ایجاد سلامت روان کمک کرد. ادبیات ایران در زمینه تعلیم و تربیت، حکمت، آموزش شیوه های کسب آرامش و رسیدن به کمال نکته ها دارد. بسیاری از نظریه پردازان مانند؛ یونگ، آدلر، آریه تی، و ریک نوشتند که : «علوم چقدر (poetry as therapy.2007)از مطالعه ی اشعاراطلاعات کسب می کنند ویاد می گیرند.»

       نکته ای که مدام مرا متوجه خودش می کند این است که:«در روانکاوی تحولی رخ می دهد و این بر خلاف آنچه ممکن است خیلی ها تصور کنند، رسیدن به یک وضعیت استاندارد یا نرمال نیست، بلکه درست برخلاف آن، به گفته لکان، دستیابی به«تفاوت مطلق»است. یا به قول« فروغ فرخزاد»، (کسی که مثل هیچکس نیست) این کسی است که مثل هیچکس نیست زیرا که این شخص فقط و فقط مثل خودش است، با اشتیاق و ژوئی سانس[یک لذت مخرب،دردآور وکشنده]خاص خودش.»(کدیور،1381)و این بسیارارزشمند است که فرد خودش باشد.هنرمندان افرادی هستند که اشتیاقشان برای آفرینش، خود بودن و پویا بودن خلل ناپذیر است. درپی همین آفرینش است که سلسله ای از سازندگی و خوشایندی را در روان و پیکره ی جان افراد جامعه ایجاد می کنند.«شعر و شاعری در ایران از تاریخچه ای بس درخشان برخورداراست و بر تارک آن شعر عرفانی خودنمایی می کند. کاربرد شعر نشان از ابزاری در جهت زنده نگه داشتن فرهنگ این مرز و بوم است که مدام آماج حمله ی وحشیانه بوده و نیز وسیله ای برای والایش جمعی و انتقال مفاهیم عمیق فکر و فلسفه ایرانی نسبت به ضرورت تاریخی و حتی جغرافیایی. شعر فارسی زمینه ساز یک وحدت اجتماعی-فرهنگی بوده و پیام خویش را در هر زمان به بهترین وجه ارائه نموده است.»(مؤمن زاده، 1378) در اشعار فارسی می توان هزاران بیت و شعر را سراغ گرفت که هریک با واسطه و بی واسطه به یکی از معیارهای سلامت روان اشاره می کنند.           شاعران به عنوان فرهنگ سازان و پیام رسانان مهمترین افراد به وجود آورنده ی سلامت در حیطه ی روان به شمار می روند و خود به عنوان الگوهایی در جامعه مورد توجه معنوی و انسانی ِ بشر امروزند. این بیت از شاعر بزرگوار "ابن یمین فریومدی" عیان میکند که این توجه درخور بوده و خواهد بود:               

         «من بعون رأی پیر و قوت بخت جوان           عرضه کردم شعر و زو دیدم هزاران تربیت»

     

     

     

       بیان مسئله

       با توجه به اینکه«سلامت روانی فرد هیچگاه با فهرست خصوصیات ثابت یا ویژگی های معین تعریف نشده است. به نظر می آید تعریف رضایت بخش از سلامت روانی برای فرد، مستلزم داشتن احساس مثبت و سازگاری مؤفقیت آمیز و رفتارشایسته و مطلوب است.»(احدی وبنی جمالی،1369) مهم بودن بحث سلامت روان در تمام اقشار جامعه امری انکار نشدنی است. در میان گروه های مختلفی که در جامعه زندگی می کنند افراد اهل قلم و به خصوص شاعران که با توجه به مکتب انسانگرایی افراد خودشکوفا هستند و دست در خلاقیت دارند مورد توجه این پژوهش بوده است. از آنجا که افراد خلاق انعطاف پذیرند و پشتکاردارند، پس با وجود مشکل نسبت به افرادی که خلاق نیستند متعاقباً بهتر عمل می کنند .بنابراین سازگاری بیشتری خواهند داشت. و این پژوهش در پی آن است که بداند آیا شاعران به عنوان عضوی از گروه خلاق، سلامت روان مطلوبتری نسبت به افراد غیر شاعر دارند یا نه؟ «یاکوبسن مجاز را با تراکم  وجابه جایی تعابیر در رؤیا و استعاره را با یکی دانی و نمادسازی رؤیا قابل مقایسه دانسته است. بسیاری از پیروان فروید، تراکم را با استعاره و جابه جایی را با مجازمرسل یکی گرفته اند. استعاره؛تشبیهی است که ادات تشبیه ندارد.مجاز؛به استعمال لفظ یا جمله درغیرموضوعش اطلاغ می شود.» (مقدادی،1378)  جابه جایی یکی از مکانیسم های دفاعی در برابر اظطراب است. اگرقرار باشد این آرایه ادبی مجاز به عنوان یک مکانیسم دفاعی کمک کند،  پس آیا افرادی که توان استفاده از این آرایه را دارند یعنی شاعران سلامت روان بیشتری نسبت به افراد غیر شاعر دارند؟                                    در صورتی که انسان بتواند غالب وسوار بر احساساتش باشد، شعر می تواند به عنوان وسیله ای برای تخلیه ی هیجانات، کسب آرامش و حفظ سلامت روان باشد. فروید پدر روانکاوی معتقد است که شباهت های رویا و شعر به خاطر ارتباطشان با نا خودآگاه است و توصیه به استفاده از شعر به عنوان مکانیزم دفاعی(والایش) دارد، زیرا هنگامی که یک شخص بر شناخت درد یا لذت از یک شعر نائل می شود هیجاناتش که که قبلا آنها را سرکوب کرده رها شده و شخص تهی از بار سنگین احساس نابهنجار می شود.(بیدگلی مشهدی و پدرام،1382)                       

     

     

     

       اهمیت وضرورت پژوهش

         در حال حاضر که به مراتب زندگی نسبت به گذشته ماشینی و پیچیده تر شده و سرعت تحول در تمام شئون زندگی دیده می شود (مثلاً شیوه های برقراری ارتباط)و از طرفی مشکلات مادی هست و وقت کمتری برای پرداختن به خود نیز، افراد را از تعادل دور می کند، مسئله ی سلامت روان اهمیت بیشتری یافته است.آن هم متناسب با شرایطی که انسان امروزی در آن زیست می کند. از آنجا که هنر هرگز کهنه و قدیمی شدنی نیست و در مسیر این تحولات برق آسا، همچنان بر قله ی اهمیت و صداقت قرار دارد، و در زمینه ی تأثیر هنر(شعر) در رفع اختلالات و ایجاد سلامت روانی نکته هایی داریم، و چه بسا در این هنر ارزنده متاع ها نهفته است برای ارتباط بهتر و نزدیکتر با بعد روحی و روانی خود و در نتیجه شناخت خود، می توان افراد را با هنر و شعر تجهیز کرد تا بتوانند تعادل و رشد روحی و روانی و سلامت خود را حفظ کنند. افراد خلاق و در درجه ی اهمیت بیشتر منادیان فرهنگ جوامع مانند شاعران به عنوان الگوهایی در نظرگرفته می شوند و به گفته ی شاعرارزنده ی میهن"سهراب سپهری" «شاعران وارث آب وخرد و روشنی اند.»، پس با شناخت شیوه های رفتار و سلوک این بزرگان و متناسب کردن این رفتارها در اکثر اقشار جامعه می توان در بهبود و بهترعمل کردن در زندگی خود گامی چند برداریم.     

  • فهرست و منابع پایان نامه مقایسه سلامت روان شاعران با سایر افراد غیر شاعر

    فهرست:

    ندارد.
     

    منبع:

    منابع فارسی :

    1- احدی، حسن. بنی جمالی، شکوه السادات – 1380 – بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی – تهران – نشر نی

    2- اظهری، علی – 1379- روانشناسی هنرمند – تهران – نشر مسیر

    www.aftab.com –3- بهداشت روانی – 10/2/87

    4- بهرامی، هادی – 1383 – آزمونهای فرافکنی شخصیت – تهران – نشر دانشگاه علامه طباطبایی

    5- بیدگلی مشهدی، جمشید. پدرام، احمد- 1382 – استفاده از ادبیات (شعر) در حفظ و ارتقای بهداشت و سلامت روان – نهمین همایش سراسری تازه های پزشکی و پیراپزشکی اصفهان – دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، روانی استان اصفهان

    6- پورافکاری، نصرت الله – 1368 – خلق و خلاقیت -  سمینار در دانشگاه علوم پزشکی تهران

    7- حسینی، ابوالقاسم – 1379 - اصول بهداشت روانی –  انتشارات آستان قدس رضوی

    8- جیمیسن، کی ردفیلد – 1376 – بیماری شیدایی-افسردگی و خلاقیت – ترجمه محی الدین غفرانی – مجله ی نگاه نو – شماره ی 33 – تابستان 76

    9- حسینیان، سیمین – 1382 – مقایسه و ارتباط سلامت روان فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندانشان را دارند با فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندانشان از آنها سلب شده است – مجله ی مطالعات زنان – سال 1 شماره ی 2

    10- خدارحیمی، سیامک . بیت مشعل، بلقیس – 1380 – بهداشت روانی – انتشارات جهاد دانشگاهی استان فارس

    11- درگاهی، محمود – 1377 – نقد شعر در ایران – تهران – انتشاراتامیرکبیر

    www.aftab.com 12 - رهایی از پریشانی – 22/1/1386 -

    13- رید، هربرت – 1384 – معنی هنر – ترجمه نجف دریابندری – تهران – انتشارات علمی و فرهنگی

    14- سادوک، بنجامین جیمز و کاپلان – 1383 – خلاصه ی روانپزشکی – ترجمه ی نصرت الله پورافکاری – تهران – نشر ارجمند

    15- سعدی پور، ابراهیم – 1379 – سیر اندیشه در هنر – تهران – نشر بوته

    16- شاملو، سعید – 1378 – بهداشت روانی – تهران – انتشارات رشد

    17- شاهرخی، طاهره – 1386 – شناخت اصول ومفاهیم بهداشت روانی در محتوای داستان های قرآنی – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده – دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

    18- شولتز، دوان – 1383 – نظریه های شخصیت – تهران – ترجمه یحیی سید محمدی – نشر ویرایش – تهران

    19- عناصری، جابر – 1380 – مردم شناسی و روانشناسی هنر – تهران انتشارات رشد

    20- عزت پناه، زهرا – 1386 – مقایسه ی وضعیت روانی – عاطفی مردان متاهل و مجرد بالای 30 سال – پایان نامه ی کارشناسی، چاپ نشده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

    21- علی نیا کرونی، رستم – 1382 – بررسی رابطه ی بین خودکارآمدی عمومی و سلامت روان دانش آموزان پایه ی سوم مقطع متوسطه ی شهر بابل – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده– دانشگاه علامه طباطبایی

    22- فاتحی، محمد . اناری، آسیه – 1385 – کاتارسیس و فرایند هنردرمانی – مجموعه مقالات اولین کنگره ی هنردرمانی در ایران – تهران - دانشگاه شهید بهشتی

    23- قریشی راد، فخرالسادات – 1385 – جایگاه هنر در تربیت مذهبی، اخلاقی، اجتماعی وبهداشت روانی- مجموعه مقالات اولین کنگره ی هنردرمانی در ایران – تهران -  دانشگاه شهید بهشتی

    24- قنبری، مریم – 1385 – مقایسه سلامت روان نوازندگان موسیقی و غیر نوازندگان – پایان نامه ی کارشناسی، چاپ نشده – دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

    25- کاشی، طیبه . علوی، مریم – 1381 – بررسی مقایسه ای بهداشت روانی ارائه کنندگان خدمات درمانی در بخش های مختلف دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی ایران – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده – دانشگاه علوم پزشکی ایران

    26- کاکاوند، علیرضا و همکاران – 1384 – روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی – کرج – نشر سرافراز

    27- کدیور، میترا – 1381 – مکتب لکان – تهران – انتشارات اطلاعات

    28- گل افشان، ندا – 1385 – هنر و سلامت روان در دانش آموزان سال سوم دبیرستان – پایان نامه کارشناسی، چاپ نشده – دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

    29- گنجی، حمزه – 1380 – بهداشت روانی – تهران – انتشارات ارسبارا

    30- مرزدارانی، شهرزاد . مسعودزاده، عباس . تیرگری، عبدالحکیم . جلیلیان، علیرضا – 1385 – بررسی ویژگی های شخصیتی و وضعیت سلامت روان هنرمندان – مجموعه مقالات اولین کنگره ی هنردرمانی در ایران – تهران - دانشگاه شهید بهشتی

    31- معنوی، عزالدین – 1363 – هنر از دیدگاه روانپزشکی – تهران – نشر شرکت سهامی چهر

    32- مقدادی، بهرام - 1378 – فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی – تهران – نشر فکر روز

    33- مومن زاده، محمدصادق – 1378 – برداشت های روان درمانی از مثنوی – تهران – نشر سروش

    34- مهین زعیم، بتول – 1379 – مقایسه ی میزان خلاقیت و ویژگی های شخصیتی دانشجویان (ورودی 78) رشته های هنر، علوم انسانی، مهندسی و پزشکی دانشگاه تهران – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده – دانشگاه علوم تربیتی دانشگاه تهران

    35- میلانی فر، بهروز – 1382 – بهداشت روانی – تهران – نشر قومس

    36- نجات، حمید . ایروانی، محمود – پاییز 1378 – مفهوم سلامت روان در مکاتب روانشناسی – فصلنامه ی اصول بهداشت روانی – شماره ی سوم

    37- نجاریان ، بهمن . داوودی ، ایران – تابستان  1380-  ساخت و اعتباریابی                             مجله ی روانشناسی – سال پنجم – شماره ی 2SCL - 25

    38- نوابی نژاد، شکوه – 1379 – رفتارهای بهنجار و نابهنجار – تهران – انتشارات انجمن اولیا و مربیان

    39- ویگوتسکی، لوسیمونوویچ – 1377 – روانشناسی هنر – نشر دانشگاه تبریزی

     

     

    منابع لاتین :

    1-Peire J.Longo-2003- Poetry As Therapy- 20/10/2007

    2-Nettle, Daniel -2005- Schizotypy and mental health, amongst poets, visual artists, and mathematicians-24/2/1387 -www.sciencedirect.com

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت