پایان نامه حق انتفاع در فقه امامیه و حقوق ایران

تعداد صفحات: 198 فرمت فایل: word کد فایل: 1000656
سال: مشخص نشده مقطع: کارشناسی ارشد دسته بندی: پایان نامه حقوق
قیمت قدیم:۲۶,۴۰۰ تومان
قیمت: ۲۴,۳۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه حق انتفاع در فقه امامیه و حقوق ایران

    چکیده

    حق انتفاع از مباحث مهمی است که در کتب فقهی وحقوقی در ابواب مختلف مورد بحث واقع است. تعریفی که فقه و قانون مدنی برای حق انتفاع بیان نموده این است:

    حق انتفاع حق است که به موجب آن شخص می تواند از مالی که در عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند (ماده 40 قانون مدنی). این تعریف حق انتفاع به معنای اعم را در برمی گیرد ولی حق انتفاع به معنای اخص دارای اقسام محدودتری است. چنانکه حق انتفاع در معنای اخص خود شامل: عمری، رقبی، سکنی و حبس مطلب می باشد. حق انتفاع با مفاهیم دیگر حقوقی همچون حق ارتفاع، و حق مالکیت تفاوت های دارد هر چند منتفع این حق را دارد که حق انتفاع را به دیگری واگذار کند ولی در کنار بهره  ای که در مال موضوع حق انتفاع می برد، مسئول حفاظت از عین است و نبایستی از آن سوء استفاده کند، و گرنه مسئول جبران خسارات وارده بر عین است. پرداخت مخارجی که برای بهره برداری از عین لازم است بر عهده منتفع می باشد مالک نیز می تواند ملک خود را به رعایت حق منتفع بفروشد، و یا آن را برای پس از انقضاء مدت انتفاع به اجاره واگذار کند. در میان اسبابی که سبب زوال حق انتفاع می شود برخی اسباب مشترکی هستند که موجب زوال حق انتفاع با سایر حقوق عینی می باشند همانند تلف مال موضوع حق گروهی دیگر اسبابی هستند که با حق ارتفاع اشتراک می باشند. همانند جمع شدن دو عنوان مالک و منتفع در یک شخص.

    فصل اول: کلیات

    1-1- مقدمه

    یکی از مسائل مهم فقی و حقوقی که در روابط افراد جامعه اهمیت بسزائی دارد، برخورداری از حق انتفاع است. و اقسام و آثار این نوع حق که در فقه و قانون مدنی در ابواب مختلف ذکر شده، و پرداختن عمومی و گذر بر این موضوع اهمیت آن را روشن ساخته و علاقه های مختلف نسبت به این حق را بیان می کند.

    در فقه گفته شده که انتفاع که فایده اش مسلط کردن غیر است بر حاصل نمودن منفعتی با باقی ماندن ملک بر مالکش. و اسمهای مختلفی بر آن نهاده می شود، بر حسب مختلف شدن آن. مثلا هر گاه مقرون شود به عمر، عمری گفته می شود.

    علم حقوق همواره در صدد یافته راهکارهایی توام با عدالت و منطق برای تنظیم روابط افراد جامعه است. و در این راستا با تفسیر قوانین و بررسی مبنای علم حقوق که فق اسلامی است توانسته است به اهداف عالی اسلامی که عدالت و حق گرائی است دست یافته، و همواره در راستای اهداف مذکور مسائل پویایی را ارائه دهد. درباره حق انتفاع حقوقدانان نیز زیادی بحث و گفتگو کرده اند و موضوعی است که توسط حقوقدانان مورد چالش قرار گرفته است. ماده 40 قانون مدنی ایران حق انتفاع را چنین تعریف کرده است که: حق انتفاع عبارت است از، حقی است که به موجب آن شخص می تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است، یا مالک خاصی ندارد، استفاده کند.

    این پایان نامه در سه فصل تنظیم شده است. که در فصل اول کلیات و تعاریف اشاره شده، و در فصل دوم اقسام حق انتفاع که انتفاع به معنی خاص شامل (عمری- رقبی- سکنی و حبس) است و انتفاع به معنی عام علاوه بر عمری- رقبی- سکنی- حبس، شامل وقف و انتفاع از مباحات نیز هست، که در این فصل درباره هر یک از اقسام انتفاع به طور جداگانه بحث شده است.

    در فصل سوم هم به بررسی آثار حق انتفاع پرداخته شده حق انتفاع و مشترکاتی که با سایر حقوق عینی دارد که موجب زوال حق انتفاع است، همانند تلف مال موضوع. گروه دیگر اسبابی هستند که با حق ارتفاق مشترک می باشند. همانند جمع شدن دو عنوان مالک و منتفع در یک شخص و اسباب دیگری هستند که ویژه حق انتفاع است و سبب زوال آن می گردد؛ همانند انقضاء مدت، حق انتفاع با فوت شخصی که حق انتفاع به مدت عمر او برقرار شده است و همچنین مقایسه آن با مالکیت منافع و حق اتفاق و اجاره و عاریه پرداخته شده است. و در آخر بحث نتیجه گیری شده است.

    اینک به ترتیب هر کدام از این فصل ها ارائه خواهد شد، بدین امد که دست کم راهگشای برخی مسائل بوده و برای دیگران هم مفید باشد، و در آخر سر به جا است که متذکر شویم که آنچه را به عنوان یک پایان نامه کارشناسی ارشد پیش رو دارید، بی عیب و نقص نیست بلکه دارای نقایص و اشکالات شکلی و ماهوی است، که از استادان ارجمند و اندیشمندان علم و ادب استدعای راهنمایی و ارشاد هست.

     

     

    1-2- بیان مسئله

    حق در لغت به معنای، راست، درست، حقیقت، یقین، نصیب است.

    حق در اصطلاح عبارت است از نوعی سلطه و قدرت یا نوع و مرتبه ضعیفی از ملکیت که قانون آن را به فرد یا افرادی می دهد، تا در پرتو آن در موارد خاصی بکار گیرند و از مزایای آن بهره مند شوند. (فیض 1382ص 320)

    حق امتیاز است که قانون به فرد یا اشخاص می دهد تا عملی را انجام دهد (1) بعضی ها هم حق را چنین تعریف کردند، حق سلطه ی که شخص بر شخص دیگر با مال، یا شیئی جعل بر اعتبار می شود .

    حق انتفاع عبارت است از حقی است، که به موجب آن شخص می تواند از مالی که عین آن ملک دیگری یا مالک خاصی ندارد، استفاده کند. در حق انتفاع، مال در ملکیت شخص دیگر است و منافع نیز ملک شخص دیگری است و شخص دارای حق انتفاع فقط استفاده و بهره برداری از آن را دارد نه حق مالکیت.

    حق انتفاع یکی از شاخه ها و مراتب مالکیت است که، طی قراردادی به شخص واگذار می شود و سپس جز اموال وی محسوب می شود. (صفائی، 1386، ص 240)

  • فهرست و منابع پایان نامه حق انتفاع در فقه امامیه و حقوق ایران

    فهرست:

    فصل اول

    کلیات

    1-1- مقدمه

    1-2- بیان مسئله

    1-3- سوال اصلی تحقیق

    1-4- سوالات فرعی تحقیق

    1-5- فرضیه ها

    1-6- پیشینه تحقیق

    1-7- روش تحقیق

    1-8- اهداف تحقیق

    1-9- تعاریف

    1-9-1- معنا و مفهوم لغوی حق

    1-9-1-1- معنای فلسفی حق

    1-9-1-2- حق در اصطلاح فقه

    1-9-1-3- حق در قرآن کریم

    1-9-1-4- حق در اصطلاح حقوق

    1-9-2- اقسام حق

    1-9-2-1- حق مالی و غیرمالی

    1-9-2-2- اقسام حقوق مالی

    1-9-2-2-1-حق عینی

    1-9-2-2-1-1- اقسام حق عینی

    1-9-2-2-2- حق دینی

    1-9-2-2- حق غیر مالی

    1-9-2-3-حق معنوی

    1-9-2-4- حق شخصی

    1-9-2-5-حق شخصیت

    1-10- حق و تکلیف

    1-10-1 تکلیف در اصطلاح فقه وحقوق

    1-11- حق و حکم

    1-11-1-تعریف حکم

    1-11-2- فرق بین حق و حکم

    1-12- فرق بین حق و ملک

    1-13- معنا و مفهوم انتفاع

    1-14- جایگاه انتفاع در فقه و قانون ایران

    فصل دوم

    اقسام حق انتفاع

    2-1- حق انتفاع به معنای خاص

    2-2- حق انتفاع به معنای عام

    2-3- مطلق گذاشتن انتفاع

    2-4- اقسام حق انتفاع

    2-4-1- عمری

    2-4-1-1- عمری در فقه

    2-4-1-2- عمری در حقوق

    2-4-2- رقبی

    2-4-2-1- رقبی در اصطلاح فق

    2-4-2-2- رقبی در حقوق

    2-4-2-3-رقبی عقد مشروع

    2-4-2-4- متعلق رقبی

    2-4-2-5- شرایط تحقق رقبی

    2-4-2-6- لزوم رقبی

    2-4-3- سکنی در لغت

    2-4-3-1- سکنی در فقه

    2-4-3-2- احکام سکنی

    2-4-3-2-1- عقد سکنی

    2-4-3-2-2- متعلق سکنی

    2-4-3-2-3- شرایط تحقق سکنی

    2-4-3-3- سکنی در اصطلاح حقوق

    2-4-3-4- خارج نشدن ملک از ملکیت مالک یا عقد سکنی

    2-5- تفاوت عمری و رقبی و سکنی

    2-6- حبس مطلق

    2-6-1- حبس در فقه

    2-6-2- انواع حبس

    2-6-3-احکام حبس

    2-6-4-مقایسه نظر دکتر امامی و دکتر لنگرودی در حبس مطلق

    2-6-5-حبس در حقوق

    2-7-فرق بین حبس و وقف

    2-8- فرق بین حبس مطلق، عمری، رقبی، و سکنی

    2-9- حبس موید

    2-10- وقف

    2-10-1-اهمیت وقف

    2-10-2- وقف در اصطلاح فقه

    2-10-3-ویژگی های وقف

    2-10-4- عقد وقف

    2-10-5- وقف در اصطلاح حقوق

    2-10-6- قبض موقوفه

    2-10-16- تقسیمات وقف

    2-10-17- اجاره موقوفه

    2-11- انتفاع از مباحات

    2-12- تقسیمات مباحات

    2-12-1- اقسام مباح اصلی

    2-12-2- اقسام مباح عرضی

    2-13- احیا اراضی موات

    2-13-1- شرایط احیا

    فصل سوم

    آثار حق انتفاع

    3-1- عقد انتفاع

    3-2- شرایط انتفاع

    3-3- احکام انتفاع

    3-4- تکالیف مالک

    3-5- حقوق منتفع

    3-5-1- تکالیف منتفع

    3-6- اسباب زوال

    3-7- واگذاری انتفاع

    3-8- قرار دادن انتفاع بر معدوم

    3-9- ضمان مال انتفاع

    3-10- مقایسه انتفاع با مالکیت منافع

    3-10-1- ملکیت

    3-10-2- مالکیت

    3-10-3- مالکیت از دیدگاه قرآن

    3-10-4- مطلق بودن مالکیت

    3-10-5- انحصاری بودن مالکیت

    3-10-6- دائمی بودن حق مالکیت

    3-10-7- عناصر ملکیت

    3-10-8- فرق انتفاع با مالکیت منافع

    3-11- مقایسه انتفاع با ارتفاع

    3-12- مقایسه اجاره با انتفاع

    3-13- مقایسه عاریه با انتفاع

    3-13-1- فرق عاریه با انتفاع

    نتیجه گیری

    نمایه، اعلام، آیات و روایات

    آیات

    روایات

    اعلام

    منابع و مآخذ

    منابع فارسی

    منابع عربی

    قوانین و مقررات

    منابع اینترنتی و مقالات

     

    منبع:

    الف) منابع فارسی

    1- قرآن مجید، ترجمه الهه قمشه ای. 1383، چاپ 14، قم- الهادی

    2- نهج البلاغه، قرشی، سید علی اکبر، مفردات نهج البلاغه (قاموس قرآن)، 1382، انتشارات اسلامی قم، چاپ دوم.

    3- امامی، سید حسن، سال 1376، حقوق مدنی، کتاب فروشی اسلامیه، تهران، جلد اول،چاپ 18.

    4- بهرامی، بهرام، سال 1383، عقد اجاره، موسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بینه، تهارن، چاپ دوم.

    5- بروجردی عبده، محمد، سال 1380، حقوق مدنی، انتشارات مجد، تهران، چاپ اول.

    6- جفعری لنگرودی، محمد جعفر، سال 1388، الفارق، انتشارات کتابخانه گنج دانش،تهران، جلود 3 و 4 و 5، چاپ دوم.

    7- -------- سال 1388، حقو اموال، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ ششم.

    8- --------- سال 1376، ترمینولوژی حقوق، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران، چاپ هفتم.

    9- ---------- سال 1381، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران، جلد سوم، چاپ سوم.

    10- ---------- 1371، مقدمه عمومی علم حقوق، گنج دانش، تهران.

    11- جوادی آملی، سال 1388، حق و تکلیف در اسلام، مرکز نشر اسراء قم، چاپ سوم.

    12- حائری (شاهباغ)، سید علی، سال 1376، شرح قانون مدنی، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران، جلد اول، چاپ اول.

    13- خردمندی، سعید، سال 1386، تحدید مالکیت، انتشارات طاق بستان، کرمانشاه، چاپ اول.

    14- دادمرزی، سید مهدی، 1383، ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه، انتشارات طه، قم، چاپ هفتم.

    15- دهخدا، علی اکبر، سال 1377، لغت نامه دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران.

    16- دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، 1364، درآمدی بر حقوق اسلامی، دفتر اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول.

    17- ذهنی تهرانی، سید جواد، بی تا، راهنمای فارسی شرح لمعه، انتشارات کتاب فروشی وجدانی، قم.

    18- صفایی، سید حسین، 1386، دوره مقدماتی حقوق مدنی (اشخاص و اموال)، انتشارات نشر میزان، تهران، جلد اول، چاپ ششم.

    19- طاهری، حبیب الله، 1376، حقوق مدنی، انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ دوم.

    20- عمید، حسن، 1388، فرهنگ فارسی عمید، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ 41.

    21- غرویان، محسن، 1375، ترجمه لمعه دمشقیه، انتشارات دارالفکر، چاپ پنجم.

    22- فیض، علیرضا، 1379، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ نهم.

    23- -------- 1382، مبادی فقه و اصول انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 14.

    24- قمی، ابوالقاسم، 1375، جامع الشتات، انتشارات کیهان، تهران، چاپ اول.

    25- -----------1361، قاموس قرآن، دارالکتاب اسلامیه، جلد اول، چاپ سوم.

    26- کاتوزیان، ناصر 1384، حقوق مدنی (اموال و مالکیت)، نشر میزان، تهران، چاپ 9.

    27- ---------- 1386، دوره مقدماتی حقوق مدنی (عقود معین)، کتابخانه گنج دانش، تهران، جلد دوم، چاپ دهم.

    28- -----------1385، فلسفه حقوق، گنج دانش، تهران، جلد سوم.

    29- ---------- 1387، حقوق مدنی (معاملات معوض- عقود تملیکی- اجاره)، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ دهم.

    30- کنعانی، محمد طاهر، 1387، نشر میزان، تهران، چاپ اول.

    31- کیائی، عبدالله، 1384، قانون و فتاوای امام خمینی، نشر آثار امام خمینی، جلد اول، چاپ اول.

    32- محقق داماد، سید مصطفی، 1385، قواعد فقه، انتشارات سمت، تهران، جلد دوم، چاپ هفتم.

    33- مروج، حسین، 1379، اصطلاحات فقهی، انتشارات گنج دانش تهران.

    34- معین، محمد، 1388، فرهنگ اسلامی معین، انتشارات فرهنگ نما، چاپ اول.

    منابع عربی

    1- اصفهانی، ابوالحسن، سال 1388، صراط النجاه، مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول.

    2- ابن ادریس، محمد بن احمد، 1410 ه.ق، السرائر، جلد سوم، موسسه نشر اسلامی قم.

    3- بحرانی، یوسف بن احمد، 1388، الحدائق الناظره، انتشارات قم، جلد 22.

    4- حلی،نحم الدین جعفر ابن حسن، 1373، مختصر النافع، انتشارات باقرالعلوم، جلد اول، چاپ اول.

    5- محقق حلی، 1374، شرایع الاسلام انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول، چاپ هفتم.

    6- حلی (علامه)، محمد، 1388 ه.ق، تذکره الفقها، جلد دوم، انتشارات جعفریه تهران.

    7- حلی (علامه)، محمد، بی تا، تحریرالاحکام، جلد سوم، انتشارات طوس،مشهد.

    8- خوئی، ابولقاسم، 1395 ه.ق، منهاج الصالحین، جلد دوم، بیروت.

    9- ذهنی تهرانی،سیدجواد، بی تا، المباحث الفقیه، انتشارات وجدانی،قم.

    10- زین الدین بن علی، شهید ثانی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، 1383، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها (سمت)، چاپ هفتم.

    11- ---------، 1374، مسالک الافهام، انتشارات معارف اسلامی تهران، جلد 5.

    12- شمس الدین محمد بن مکی، شهید اول، 1375، لمعه دشمقیه انتشارات دالفکر، چاپ پنجم.

    13- طوسی، محمد بن حسین، 1412 هجری قمری، المبسوط فی فقه الامامیه، بیروت، جلد 3.

    14- طوسی، ابن حمزه، بی تا، الوسیله، جلد اول، نشر اسلامی قم.

    15- موسوی خمینی، سید روح الله، 1378، تحریر الوسیله،انتشارات پیام، جلد سوم.

    16- نجفی، محمد حسین، بی تا، جواهر الکلام فی شرح شرایع، بیروت، جلد 28.

     

    قوانین و مقررات

    قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

    قانون مدنی ایران.

    منابع اینترنتی و مقالات

    صادق زاده قمصری، فاطمه 1384، حق و تکلیف، نشریه واحد خواهران دانشگاه امام صادق.

    Isu.ac, ir/publication/ meshkat- Noor

    طاهریان فرد،باقر، 1381، پایان نامه حق انتفاع ( به معنی خاص) در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق مصر، دانشگاه امام صادق.

    علوی نژاد، سید حیدر، حق و تکلیف از دیدگاه قرآن، مقاله.

    WWW.maarefquran org. index. View article/link ID, 118.

    واعظ زاده خراسانی، 1383، فرق حق و حکم، سایت فرهنگ و معارف اسلامی.

    Seyed mohammad 1868. Blogfa. Com/ page 16.

    مطبعه چی اصفهانی، مصطفی، فقه امامیه، سایت نگاهی به وقف شناسی فقیهان. فصلنامه وقف، میراث جاویدان شماره 72.

    WWW. Mirasejavidan. Com/ article-673

    مقالات فرهنگ اسلامی .orouj. com/2011/02/24

    1) nor portel. Net/7719- article. Aspx.

    2) jamally. Com/ inex. Php? Option= com

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت