پایان نامه تفسیر آفرینش آدم و هبوط او در مرصاد العباد، مصیبت نامه و الهی نامه عطار (تطابق و عدم تطابق آن با آیات قرآنی)

تعداد صفحات: 147 فرمت فایل: word کد فایل: 1000639
سال: 1394 مقطع: مشخص نشده دسته بندی: پایان نامه معارف اسلامی و الهیات
قیمت قدیم:۲۱,۳۰۰ تومان
قیمت: ۱۹,۲۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه تفسیر آفرینش آدم و هبوط او در مرصاد العباد، مصیبت نامه و الهی نامه عطار (تطابق و عدم تطابق آن با آیات قرآنی)

    چکیده :

           هدف از پژوهش حاضر تفسیر آفرینش آدم و هبوط او در مرصاد العباد، مصیبت نامه و الهی نامه عطار (تطابق و عدم تطابق آن با آیات قرآنی) است. این تحقیق ما را به این نتیجه کلی می­رساند که باورها و دیدگاه­های نجم الدین رازی، عطار و اهل عرفان درباره آفرینش و هبوط انسان، درحقیقت ترجمه و تفسیر همان آیات و احادیثی است که درباره  خلقت آدمی بیان شده است، اما در این میان تأکید و توجه اصلی عارفان از جمله نجم الدین رازی و عطار به دخالت مستقیم ذات پاک خداوندی – جل وعلا- در آفرینش و ساختن شکل و قالب انسان با ید قدرت خود و بدون دخالت غیر است و دلیل این مهم را اینگونه بیان می­دارند که چون دل انسان، خزانه گنج معرفت خداوند است پس خداوند در خلقت آدمی به هیچ کس و هیچ موجودی اجازه دخالت  نمی­دهد، علاوه بر این عارفان و به ویژه نجم الدین رازی و عطار معتقدند که خلقت روح قبل از آفرینش جسم است و براین دیدگاه باور دارند که  روح آدمی چندین هزار سال قبل از جسد او آفریده شده است و پس از خلقت جسم و قالب انسان ها، روح به کالبد آنان تعلّق می­گیرد. از این رو عارفان به ویژه شیخ نجم الدین رازی و عطار، در ارتباط با خلقت انسان نظرات مختلفی را بیان می­دارند از آن جمله گاهی هدف از آفرینش انسان را معرفت ذات خداوند می­دانند و زمانی دیگر این هدف را محبت انسان به معشوق ازلی یا محبت حق به ذات پاک خود می­دانند و گاهی هدف از خلقت او را، اعمال و عبادات او می­دانند و در نهایت به احسان  حق- جلّ و علا-  به بندگان خود اشاره می­نماید. این پژوهش در پنج فصل انجام شده که عبارتند از: فصل اول: کلیات تحقیق، فصل دوم: آفرینش انسان در ادیان و قرآن، فصل سوم: آفرینش انسان در اساطیر، ادبیات و عرفان، فصل چهارم:  آفرینش انسان در مرصادالعباد، الهی نامه و مصیبت نامه، فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

    مقدمه   

    در این تحقیق دیدگاه­های شیخ نجم الدین رازی، عطار و قرآن مجید درباره  چگونگی آفرینش انسان و هدف یا اهداف این پدیده عالم خلقت مورد بررسی قرار گرفته است. روش کار به این صورت بوده است که ضمن بیان دیدگاه­های شیخ نجم الدین رازی، عطار و دیدگاه­های قرآن نیز درباره آفرینش انسان بیان شود تا دیدگاه­های ایشان به درستی معلوم و شناخته شود. «مرصاد العباد داستان دلکش و به هم پیوسته سرگذشت آدمی از آفرینش تا بازگشت ابدی است. نغزترین و گیراترین بخش کتاب «داستان آفرینش آدم» است و آن در واقع شعر عالی منثوری است که از خداپرستی عاشقانه عرفانی مایه گرفته است.»( نجم الدین رازی،1373: 27-26).

    مهم‏ترین موضوعی که در سخنان عطار مطرح است، موضوع خدا، انسان و جهان است؛یعنی جهان آفرینش‏ که ارتباط آن با خدا فقط ارتباط خالق و مخلوق یا صانع‏ و مصنوع است و دیگر هیچ! از آن رو که به سبب عدم‏ سنخیت، جهان که جسم است و جهان خدا که روح کل‏ و مطلق، هیچ ارتباطی نمی‏توان میان آن دو برقرار کرد مگر آنکه مفصلی که از هر دو بهره‏ای داشته باشد در این میان قرار گیرد و این مفصل بنا بر نظر عطار و همفکرانش انسان است که آخرین خلقت است که هم‏ از روح الهی بهره‏ای دارد و هم از جسم جهانی. این است جهان‏بینی فلسفی یا بهتر بگویم عرفانی‏ عطار،که البته برای تبیین این جهان بینی باید نکاتی‏ را درباره نظر وی در زمینه آفرینش، جان و روح و نفس، عشق، حرکت کمالی انسان، خدا، رابطه انسان و خدا و سر انجام وحدت وجود بررسی کرد.

    عطار در«مصیبت نامه» نظریه تکاملی خود را چنین‏ می‏آورد که از میان مخلوق میل آدمی به پیشرفت و ترقی است و این تمایل نمودار بلندی نفس اوست و همجنس بودنش با عالم الوهیت. انسان مرغی‏ است از عالم غیب فرود آمده و عمری به سرگشته تا باز به آشیان خویش رسیده است.این عشق به رجعت یکی‏ از آن جهت است که جهان جسمانی بار جان وی را نتواند کشید، و دیگر بدان سبب که هبوط او دلیل‏ نقص وی است و حال آنکه آدمی خواهان کمال است و کمالش در عروج به آنجاست که از نخست بوده. الهی­نامه نیز مانند کتب دیگر با ستایش خداوند و نعت رسول اکرم(ص)  و خلفای چهارگانه آغاز می شود و سپس در هشت بیت روح انسان را مورد خطاب قرار می­دهد و برای او شش فرزند : نفس، شیطان، عقل، فقر، علم و توحید ذکر می کند، سپس بی­درنگ وارد اصل داستان می­شود.

    قرآن مجید نیز، کتاب زندگی و نسخه تکامل و سعادت و پیشرفت آدمی است، بنابراین به جا و ضروری است به یکی از سوالات اساسی انسان که همواره برای او مطرح بوده و هست«هدف ازآفرینش انسان چیست؟» و بشر می­خواسته است بداند برای چه آفریده شده است و هدف از زندگی چیست؟ جواب داده شود.

    در این راستا سوالات متعدد دیگری نیز مطرح است که به چند مورد از آنها اشاره می­شود از قبیل : با آفرینش انسان کدام گره  ناگشوده جهان هستی با دست­های ناتوان و ضعیفش باز شده است؟ آیا خلقت آدمی فایده و بهره­ای دارد یا این که موجودی بی­بهره و بی­ثمر است؟ و آیا انسان بدون دلیل پا به عرصه ی هستی گذاشته است ؟

    در پاسخ به این پرسش­ها  نظرات و دیدگاه­های بسیار و متفاوتی بیان شده است که در جای خود قابل تأمّل و بررسی است ولی در این میان دیدگاه عارفان و به ویژه دیدگاه­های  شیخ نجم الدین رازی و عطار از اهمیّت و جایگاه ویژه­ای برخوردار است و با دیدی بارزتر و عمیق­تر  به این مهم پرداخته­اند؛ از این رو نخست دیدگاه­های شیخ نجم الدین رازی و عطار بیان می­شود و سپس با دیدگاه قرآن مجید مقایسه می­شود.  

  • فهرست و منابع پایان نامه تفسیر آفرینش آدم و هبوط او در مرصاد العباد، مصیبت نامه و الهی نامه عطار (تطابق و عدم تطابق آن با آیات قرآنی)

    فهرست:

    عنوان.......................................................................................................................................... صفحه

     

    چکیده............................................................................................................................................... 1

    مقدمه... ........................................................................................................................................... 2

     

    فصل اول

    کلیات تحقیق

     

    بیان مسأله.................................................................................................................................... 5

    روش کار.................................................................................................................................... 8

    پرسش اصلی پژوهش.................................................................................................................... 9

    سوالات فرعی ............................................................................................................................. 9

    فرضیه ها..................................................................................................................................... 9

    پیشینه پژوهش  ............................................................................................................................ 10

    اهداف پژوهش............................................................................................................................ 12

    روش پژوهش ............................................................................................................................. 12

    ابزارهای گرد آوری اطلاعات ....................................................................................................... 12        

     

    فصل دوم

    آفرینش انسان در ادیان و قرآن

    2-1- آفرینش انسان.............................................................................................................................. 14

    2-2- انسان نماینده خدا در زمین............................................................................................................ 15

    2-3- فرشتگان در بوته آزمایش ............................................................................................................. 19

    2-4- آدم در بهشت ............................................................................................................................. 22

    2-5- چرا « ابلیس » مخالفت کرد ؟......................................................................................................... 24

    2-6- آیا سجده برای خدا بود یا آدم ؟.................................................................................................... 25

    2-7- بهشت آدم کدام بهشت بود؟.......................................................................................................... 25

    2-8- گناه آدم چه بود ؟....................................................................................................................... 26

    2-9- روایت قرآن و کتاب مقدس.......................................................................................................... 27

    2-10- مقایسه معارف «قرآن» با «تورات»................................................................................................. 28

    2-11- خدا چرا شیطان را آفرید ؟........................................................................................................... 31

    2-12- بازگشت آدم به سوی خدا........................................................................................................... 31

    2-13- چرا جمله (( إِهبَطُوا )) تکرار شده است ؟....................................................................................... 32

    2-14- مخاطب در إِهبَطُوا کیست ؟......................................................................................................... 32

    2-15- هدف آفرینش از دیدگاه قرآن .................................................................................................... 33

    2-16- پیامبر و امام، هدف خلقت........................................................................................................... 36

    2-17- قرب ربوبی............................................................................................................................... 38

    2-18- جهان آفرینش به سوی کمال....................................................................................................... 40

    2-19- آدم در مسیحیت........................................................................................................................ 41

    2-20- شواهدی و تفاسیری از خلقت نو در مسیحیت................................................................................. 44

     

    فصل سوم

    آفرینش انسان در اساطیر، ادبیات و عرفان

     

    آفرینش انسان از خاک .............................................................................................................. 46

    خلقت انسان در اساطیر یونان........................................................................................................ 49

    خلقت انسان در اساطیر بین النهرین................................................................................................ 51

    آفرینش انسان در اساطیر زرتشتی.................................................................................................. 53

    آفرینش انسان در اساطیر چین...................................................................................................... 54

    آفرینش انسان در اساطیر آفریقا.................................................................................................... 55

    آفرینش انسان در اساطیر مصر...................................................................................................... 57

    منشأ پیدایش انسان از گیاه........................................................................................................... 57

    نخستین جفت در اساطیر ایرانی..................................................................................................... 58

    پیدایش انسان در اساطیر آفریقا.................................................................................................. 60

    کاربرد عناصر ایزدی در آفرینش انسان ....................................................................................... 60

    اساطیر مانوی و گنوسی............................................................................................................ 62

    پیدایش انسان در اساطیر بابلی ................................................................................................... 63

    آفرینش انسان در اساطیر چین و مصر ......................................................................................... 64

    پیدایش انسان از نسل خدایان..................................................................................................... 64

    آفرینش موجودی دیگر به همراه انسان ....................................................................................... 68

    خلق انسان به شکل آفریدگار.................................................................................................... 70

    آفرینش زن در مرتبه دوم.......................................................................................................... 71

    از دست دادن سعادت جاودانگی............................................................................................... 74

    جهان پس از مرگ.................................................................................................................. 77

    فلسفه آفرینش از دیدگاه عرفان، فلسفه وکلام ............................................................................. 78

    نظریه عرفا............................................................................................................................... 78

    نظریه فلاسفه........................................................................................................................... 82

    نظریه متکلمان......................................................................................................................... 85

    دیدگاه ملاصدرا...................................................................................................................... 86

     

    فصل چهارم

    آفرینش انسان در مرصادالعباد، الهی نامه و مصیبت نامه

    سیمای ‌ ‌‌‌انسان‌ کامل در آثار عطار ............................................................................................ 90

    آفرینش روح  از دیدگاه عطار................................................................................................... 95

    خلقت آدم در چهل شبانه روز .................................................................................................. 97

    داستان آفرینش آدم و حوا از دیدگاه عطار.................................................................................. 98

    سجده کردن فرشتگان بر حضرت آدم و خلیفه و جانشینی آدم برروی زمین .................................... 106

    سجده نکردن شیطان بر حضرت آدم ......................................................................................... 108

    فریفته شدن حضرت آدم و رانده شدن از بهشت (هبوط) ............................................................... 109

    نفخ روح              ............................................................................................................... 114

     تأویل واژه نور........................................................................................................................ 115

    مقام ابلیس ............................................................................................................................. 116

    خانه ی عنکبوت ..................................................................................................................... 118

    آفرینش انسان  از دیدگاه شیخ نجم الدین رازی  ......................................................................... 118

    اهداف خلقت آدم  از دیدگاه  نجم الدین رازی .......................................................................... 125

    خلقت و آفرینش انسان  در مرصادالعباد ...................................................................................... 126

    و مراد از امانت و عرض آن : انا عرضنا الامانه .............................................................................. 126

     

     

    فصل پنجم

    بحث و نتیجه­گیری

     

    5-1- نتیجه گیری ............................................................................................................................... 131

    فهرست منابع....................................................................................................................................... 136

    .

    منبع:

    قرآن کریم(1390) مهدی محیی‌الدین الهی قمشه‌ای، تهران، انتشارات امیر کبیر.

    انجیل بر نابا (1384) ترجمه­ سردار کابلی، حیدر قلی، چاپ سوم، تهران، نشر نیایش.

    ‏ ایونس، ورونیکا (1373) اساطیر هند. ترجمه باجلان فرخی. تهران:انتشارات اساطیر.

    آدینه وند لرستانی، محمدرضا(1377)، کلمه الله العلیا، تهران، اسوه.

    استروس، لوی (1377). جهان اسطوره شناسی، جلد 1. ترجمه جلال ستاری. تهران،نشر مرکز.

    ‏اسماعیل پور، ابوالقاسم (1377). اسطوره، بیان نمادین.تهران، انتشارات سروش.

    ایازی، سیدمحمدعلی(1378). شناخت نامه تفاسیر: نگاهی اجمالی به ۱۳۰ تفسیر برجسته از مفسران شیعه و اهل سنت، قم: کتاب مبین.

    بهار، مهرداد (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران،انتشارات آگاه.

    ‏پاریندر، جئوفری (1374). اساطیر آفریقا. ترجمه باجلان فرخی. تهران،انتشارات اساطیر.

    حجازی، بهجت السادات(1385)،سیمای انسان کامل از دیدگاه عطار،تهران، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

    حرعاملی، محمد بن حسن(1391ق). وسائل الشیعه، بیروت،‌ داراحیاءالتراث العرب.

    خوارزمی، حسین بن حسن(1364ش). شرح فصوص الحکم، به کوشش نجیب مایل هروی، تهران، مولی.

    رازی ، نجم الدین ابوبکر (1373).گزیده  مرصاد العباد، محمد امین ریاحی ،چاپ ششم،تهران،انتشارات علمی .

    .......................................(1371). مرصاد العباد، چاپ چهارم،تهران،  انتشارات علمی وفرهنگی .

    رضایی، مهدی(1383).آفرینش و مرگ در اساطیر، چاپ دوم، تهران، انتشارات اساطیر.

    روزنبرگ، دونا (1375).اسطوره های خاوردور. ترجمه مجتبی عبدالله نژاد.تهران، انتشارات ترانه.

    سحابی، ید اللّه(1375). خلقت انسان در بیان قرآن, چاپ دوم.تهران،  شرکت سهامی انتشار.

    شریعتی، علی(1380). هبوط در کویر، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات چاپخش.

    طباطبایی، محمدحسین(1973م). المیزان، ترجمه سیدمحمد باقرهمدانی، بیروت، مؤسسه الاعلمی.

    طبرسی، فضل بن حسن(1403ق). مجمع البیان، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی.

    عطارنیشابوری،شیخ فریدالدین (1386)، اسرارنامه، تصحیح شفیعی کدکنی، چاپ دوم، تهران ، انتشارات سخن.

    .......................................(1383)، منطق الطیر، تصحیح شفیعی کدکنی، چاپ سوم، تهران ، انتشارات سخن.

    .......................................(1388)، مصیبت نامه، تصحیح شفیعی کدکنی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات سخن.

    ........................................(1387)، الهی نامه، تصحیح شفیعی کدکنی، چاپ دوم، تهران ، انتشارات سخن.

    ........................................(1389)،دیوان ، تصحیح شفیعی کدکنی ، چاپ سوم ،تهران،انتشارات سخن .

    فاطمی، سعید (1374). اساطیر یونان و روم یا افسانه خدایان، جلد اول. انتشارات دانشگاه تهران.

    فروزانفر، بدیع الزمان(1387)، احادیث و قصص مثنوی، تهران، امیر کبیر.

    کریستن سن، آرتور(1364). نمونه های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاری افسانه ای ایرانیان، ترجمه احمد تفضّلی و ژاله آموزگار، تهران، نشر نو.

    کلینی، محمد بن یعقوب(328ق)، اصول کافی ترجمه حسین استاد ولی، تهران، دارالثقلین.

    گری، جان (1378). اساطیر خاور نزدیک، بین النهرین. ترجمه باجلان فرخی. تهران،انتشارات اساطیر.

    گرین، راجر (1366). اساطیر یونان. ترجمه عباس آقاجانی. تهران ،انتشارات سروش.

    مجلسی، محمدباقر(1983م). بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا.

    مک کارل، هزیتا (1373). اسطوره های بین النهرین. ترجمه عباس مخبر. تهران،نشر مرکز.

    مکارم شیرازی، ناصر و همکاران(1385)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.

    مکارم شیرازی، ناصر(1384)، قرآن و آخرین پیامبر، تهران، دارالکتب الاسلامیه.

    مهرداد، بهار (1375).پژوهش در اساطیر ایران، تهران، انتشارات آگاه.

    مهرداد، بهار (1376). از اسطوره تا تاریخ؛ تهران،انتشارات چشمه.

    میبدی، ابوالفضل(1361). کشف الاسرار، به کوشش علی‌اصغر حکمت، تهران، امیرکبیر.

    میر فخرایی، مهشید(1366)آفرینش در ادیان، تهران، مؤسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

    نصری،عبدالله(1387).فلسفه خلقت انسان ،چاپ چهارم ،تهران،انتشارات کانون اندیشه جوان .

    ‏هارت، جرج (1374). اسطوره های مصری. ترجمه عباس مخبر. تهران،نشر مرکز.

    ‏همیلتون، ادیت (1376). سیری در اساطیر یونان و روم. ترجمه عبدالحسین شریفیان، تهران،انتشارات اساطیر.

    هنری هوگ، سامویل (1380). اساطیر خاورمیانه. ترجمه ع. ا. بهرامی و فرنگیس مزداپور. تهران،انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

    ویو، ژ (1375). فرهنگ اساطیر مصر. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران،انتشارات فکر روز.

    الیاده، میرچا (1374). اسطوره، رؤیا، راز. ترجمه رؤیا منجم. تهران: انتشارات فکر روز.

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت