روش تحقیق پدیده پیر شدن جمعیت جهان ( روش تحقیق )

تعداد صفحات: 53 فرمت فایل: word کد فایل: 10003065
سال: 1385 مقطع: مشخص نشده دسته بندی: پایان نامه روانشناسی
قیمت قدیم:۱۱,۹۰۰ تومان
قیمت: ۹,۸۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه روش تحقیق پدیده پیر شدن جمعیت جهان ( روش تحقیق )

    مقدمه

    پدیده پیر شدن جمعیت جهان به دلایل: کاهش میزان مرگ و میر ناشی از پیشرفتهای علوم پزشکی، بهداشت، آموزش و پرورش و در نتیجه افزایش نرخ امید به زندگی و طول عمر، از چنان درجه اهمیتی برخوردار است که عدم توجه به آن جامعه انسانی را در آینده‎ای نزدیک در مقابل مسائل و مشکلات بسیار پیچیده‎تر و چه بسا لاینحل قرار خواهد داد.

    درصد جمعیت سالمندان تحقیقاً در کلیه کشورها به طور منظم رو به ازدیاد است. امروزه حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان را افراد سالمند بالای 60 سال تشکیل می‎دهند. طبق سرشماری جمعیت جمهوری اسلامی ایران در سال 1375، حدود 6/6% کل جمعیت 65 میلیون نفری کشور را سالمندان 60 سال به بالا تشکیل می‎دهند. در غالب جوامع زنان نسبت به مردان از عمر طولانی‎تری برخوردارند و به همین جهت بخش اعظم جمعیت سالمندان را زنان سالخورده تشکیل می‎دهند. وجود نابرابری‎های اقتصادی و عدم کفایت خدمات اجتماعی، مراقبتهای پزشکی و غیره سبب گردیده تا این گروه از آسیب‎پذیرترین اقشار اجتماعی باشند.

    مسائل سالمندان به یک نگرانی مشترک جهانی تبدیل شده است. به همین دلیل سازمان ملل متحد سال 1999 میلادی را «سال بین‎المللی افراد سالخورده»‌ نام‎گذاری کرد.

    کشورها باید وضعیت سالمندان را با در نظر گرفتن ارزشهای فرهنگی و آداب و رسوم خود در برنامه‎های اقتصادی و اجتماعی خویش مورد توجه قرار داده، از کسانی که در خانواده از افراد سالمند مراقبت می‎کنند حمایت نمایند.

    با توجه به تغییرات اساسی در سیستم خانواده و ساختار جمعیتی جوامع، ارائه خدمات رسمی پس از شناخت چگونگی و ترکیب سنی جمعیت سالمندان بسیار ضروری می‎باشد.

    در طرح بین‎المللی اقدام برای سالمندان نیز خانواده بهترین مامن برای حمایت از سالمندان تلقی شده و تلاش برای حمایت و پشتیبانی از تحکیم خانواده و پاسخ به نیازهای اعضای سالخورده آن مورد تأکید قرار گرفته است. در این زمینه نقش و مشارکت سازمانهای غیردولتی در تحکیم بنیادهای خانواده و حفظ همبستگی میان نسلها نیز از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است.

    تعریف:

    پیری چیست؟ این سوال پاسخهای متفاوت و متعددی دارد که به چند مورد آن اشاره می‎شود.

    1- پیری عبارتست از اضمحلال تدریجی در ساختمان ارگانیسم بدن که در اثر بیماری و حوادث نبوده، بلکه در اثر دخالت عامل زمان پیش می‎آید.

    2- پیری از ابعاد و زوایای مختلف:

    الف) زیست‎شناسی: مرحله‎ای است طبیعی و پیش‎پایانی در ادامه روند تولد و مرگ

    ب) پزشکی: فرسودگی عضو یا مجموعه‎ای از اعضاء بدن در اثر کار به مرور زمان که نتیجه کم شدن نیروی فعالیتهای عملی این اعضا و مآلا ظرفیت حیاتی انسان است.

    ج) ریاضی: بالا رفتن عددگاه شمار روزهای زندگی است.

    د) اجتماعی: پیری دورانی از زندگی است که شخص قادر به ادامه زندگی خود به طور مستقل نبوده و محتاج به کمک دیگران می‎گردد.

    ه) قانونی: مرحله‎ای از زندگی است که شخص بالطبع یا بالاجبار از انجام وظائف منظم قانونی و یا روزمره خود بایستی معاف و بازنشسته گردد.

    و) ادبی: از نظر ادبی بالاخص در ادبیات غنی فارسی و عرفانی اشارات و استعارات بدیعی تحت عناوین «پیر»، «پیردیر»، «‌پیر میکده»، «پیر میفروش» و «پیر طریقت» موجود است که در حقیقت تعبیری زیبا از مرشد، راهنما، پیش کسوت و بزرگتر و تعبیراتی مشابه آن است.

    3- در مورد انسان به سه نوع سن اشاره شده است که عبارتند از:

    · سن جسمی (فیزیکی)

    سن جسمی بر پایه دگرگونیها و تحولات بدنی یا فیزیکی در موجود زنده تعیین می‎شود.

    · سن زمانی (قانونی)

    سن زمانی براساس تقویم مشخص می‎گردد.

    · سن روانی

    براساس سن روانی، احساسات، عواطف و هیجانات شخص رشد می‎کند و معمولاً جهات روانی پیری بیش از جهات دیگر در استنباط و احساسی که از افزایش سن داریم، مؤثر است.

    4- سازمان بهداشت جهانی سالهای عمر را بدین‎گونه طبقه‎بندی می‎کند:

    59-45                             میانسال

    74-60                   مسن

    90-75                   پیر

    90 به بالا                 خیلی پیر

    نیازهای سالمندان:

    نیازهای اساسی سالمندان با توجه به طبقه‎بندی مازلو:

    1- نیازهای فیزیولوژیک:

    تغذیه: برای جلوگیری از زوال زودرس سیستمهای بدن، وضعیت تغذیه‎ای مطلوب باید حفظ شود، ‌تخیمن زده می‎‎شود که یک سوم تا یک چهارم تمام مشکلات بهداشتی سالمندان مستقیماً یا غیرمستقیم مربوط به تغذیه و عدم کفایت دریافت مایع می‎باشد.

    استراحت و فعالیت فیزیکی: سالمندان باید دوره‎های کوتاه استراحت داشته باشند.

    2- نیازهای ایمنی و سلامتی:

    سالمندان باید به طور منظم در دوره‎های معین، مورد معاینات فیزیکی لازم قرار گیرند.

    3- نیاز به عشق و تعلق و روابط عاطفی قوی:

    وقتی نیازهای ایمنی و فیزیولوژیک برآورده شوند، برای انسان نیاز به عشق و محبت مطرح می‎شود، این نیاز ممکن است به شکل درخواست برای داشتن دوست، یک خانواده و ‎… بروز کند.

    4- عزت نفس و احترام:

    این نیاز به دو گروه تقسیم می‎شود: اول احساس عدم وابستگی یا آزاد بودن و دوم تکامل اجتماعی از اطمینان درونی. عزت نفس باعث پذیرش فرآیند پیری می‎شود، و از تسلیم شدن به این فرآیند جلوگیری می‎نماید.

    استقلال: شخص سالمند مایل است هر چه بیشتر و یا تا حد ممکن مستقل بماند.

    تطابق با بازنشستگی: یکی از سازگاریهایی که شخص سالمند باید انجام دهد، از دست دادن شغل به واسطه بازنشستگی است.

    5- تعالی نفس:

    انواع رفتارهایی که این نیاز را تأمین می‎کند، ممکن است در هر فردی، خاص و منحصر به خود او باشد.

    معنویت: گرچه ممکن است حضور در خدمات عبادی خارج از منزل مشکل‎تر باشد، اما شخص سالمند برای تفکر و اندیشیدن در خلوت وقت بیشتری دارد.

    پذیرش مرگ به عنوان چرخه زندگی: مرگ همسر، خواهران، برادران و دوستان باعث می‎شود شخص سالمند مرگ خودش را نزدیک ببیند.

    فرهنگ ایرانی و سالمندان: مروری هرچند کوتاه بر ادبیات غنی این مرز و بوم و تعالیم عالیه اسلام ما را با ارزش و احترام سالمندان در فرهنگ ایران زمین بیشتر آشنا می‎کند.

    نظامی گنجوی می‎گوید:

    جوان گر به دانش بود بی‎ نظیر                       نیاز آیدش هم به گفتار پیر

    حافظ پیری را وقت جبران تقصیرها و سامان دادن به کارهای ناکرده می‎داند:

    تا در ره پیری به چه آیین روی ای دل؟             باری به غلط صرف شد ایام شبابت

    و لسان‎الغیب در جای دیگر می‎سراید:

    نصیحت گوش کن جانا که از جان دوستت دارند

    جوانان سعادتمند پند پیر دانا را

    سنایی در بیتی می‎گوید:

    جز به تدبیر پیر کار مکن                                       پیر دانش نه پیر چرخ کهن

    سعدی می‎گوید:

    واجب آمد بر آدمی شش حق                        اولش حق واجب مطلق

    بعد از آن مادر است و پدر                        وان استاد و شاه و پیغمبر

    در ضرب‎المثلهای فارسی نیز از پیران و سالخوردگان با احترام و ارزش یاد شده است:

    - آنچه در آینه جوان بیند                            پیر در خشت خام آن بیند

    - پیرایه ملک، پیران باشند

    - پیر رعنا بهتر از جوان نارعنا

    اینان قطره‎ای از دریای بیکران ادبیات غنی فارسی در مورد سالمندان می‎باشد. در مناطق روستایی و عشایری ایران سالمند تا آخرین لحظه عمر دارای ارزش و احترام بوده و به نسبت سابقه خانوادگی و نیروی ذهنی در موقعیتهای مناسبی مثل کدخدا، بزرگ فامیل و ‎… حضور دارد. در دین اسلام نیز در خصوص تجلیل، تکریم و مراقبت از سالمندان، فرامین و دستورات مؤکدی وجود دارد. بخشی از این وظایف به عهده فرزندان، بخشی هم بر عهده حکومت و جامعه می‎باشد.

    در آیه 23 سوره اسراء می‎خوانیم:

    «‌و خدای تو حکم فرموده که جز او هیچ‎کس را نپرستید و بر پدر و مادر نیکویی کنید، اگر یکی از آنها و یا هر دو به سنین کهولت و سالخوردگی رسیدند (که موجب رنج و زحمت شما باشند) زینهار کلمه‎ای که رنجیده خاطر شوند نگوئید و کمترین آزار به آنان نرسانید و با آنها با اکرام و احترام سخن گویید.»‌

    پیامبر اسلام(ص) در مورد منزلت سالمندان و لزوم احترام و تکریم آنان فرموده‎اند:

    - وجود پیران سالخورده بین شما باعث افزایش نعمتهای الهی است.

    - پیران را بزرگ و محترم بدارید زیرا احترام به آنان به منزله احترام به مقام الهی است.

    - پیران در خانواده خود همانند پیامبرانند در میان پیروانشان.

    امام صادق(ع) از قول رسول خدا می‎فرماید:

    احترام کردن به مسلمان سالخورده تعظیم در برابر خداست.

    با عنایت به واژه‎هایی که در تکریم و تجلیل از سالخوردگان در آیات و احادیث به کار رفته است، می‎توان نتیجه گرفت که اسلام برای سالمندان، احترام و منزلت ویژه‎ای قایل است و به همین دلیل در کشورهای مسلمان از جمله ایران، سالمندان موردمهر و محبت سایر اعضای جامعه‎اند و بسیاری از خانواده‎ها سعی می‎کنند که در هر شرایطی حتی‎الامکان افراد مسن را در جمع خود نگهدارند.

    با توجه به اعتقادات و دستورات دینی، فرهنگ و شعر و ادب و ضرب‎المثلهای ذکر شده و ارزش و اعتبار سالمندان در جامعه، سوال این است چرا این احترام و ارزش خدشه‎دار شده است؟

    مسلم است که دلایل متعدد از جمله کوچک شدن خانواده‎ها، جامعه صنعتی، مشکلات اقصادی و ‎… باعث این تغییر شده است.

    اما هنوز هم با توجه به ریشه‎های فرهنگ غنی ایرانی با تمهیدات مختلف می‎توان از فشاری که بر خانواده در زمینه نگهداری سالمندان وارد شده و آنان را مجبور به سپردن سالمندشان به سرای سالمندان می‎شود کاست.

    بیان مسأله:

    همه مردم می‎دانند که سرنوشت سالخوردگان در زمان ما بسیار تأثیرانگیز است. پیش از آن که به بررسی جزئیات آن بپردازیم، باید به این نکته پی ببریم که چگونه جامعه ما این وضع را به آسانی می‎پذیرد و تحمل می‎کند و به عنوان یک اصل کلی باید توجه داشت که جامعه تا زمانی که تعادل خود را از دست ندهد بر هر گونه سوء رفتار، رسوایی و افتضاح و حادثه غم‎انگیز چشم فرو می‎بندد. در مورد سرنوشت کودکان تحت حمایت عمومی، یا نوجوانان بزهکار، یا مردان معلول نیز بیش از آنچه درباره سالخوردگان می‎اندیشد به ناراحی نمی‎نشیند. بی‎تفاوتی در مورد گروه اخیر در ظاهر بسیار تعجب‎انگیز می‎نماید زیرا از یک سوی هر عضو جامعه باید بداند که در این قضیه ‌آینده خود وی نیز مورد پرسش است. از سوی دیگر همه آنان با عده‎ای از سالخوردگان مناسبات شخصی و نزدیک دارند. در این صورت چگونه می‎توان طرز نگرش و تلقی آنان را توجیه کرد؟ این گروه حاکم است که پایگاه کهنسالان را به آنان تفویض می‎کند و جمعیت فعال جامعه هم که باید با آن مخالفت ورزد، از آن چشم‎پوشی می‎کند. در زندگی خصوصی هم فرزندان و نواده‎های آنان نیز به ندرت به کاری دست می‎زنند تا زندگی سالخوردگان را مطلوب‎تر سازند. حال به بررسی طرز تلقی عمومی بزرگسالان و جوانان نسبت به نسل کهنسال می‎پردازیم.

    تا اینجا سخن ما درباره کهنسالی چنان بود که گویی این مفهوم یک حقیقت مشخص و تعریف شده روشن را آشکار می‎سازد. در واقع تا جایی که به ما مربوط است تعریف کهنسالی به هیچ‎وجه آسان نیست. کهنسالی از یک سو پدیده‎ای زیستی است که براساس آن سازواره جسمی انسان خصوصیات مشخصی را آشکار می‎سازد، کهنسالی در ین حال با سلسله‎ای از عواقب روانی همراه است، بدین سان که برخی از اشکال رفتاری را به طور مشخص از خصوصیات سالمندی تلقی می‎کنند. کهنسالی مشابه با همه حالات انسانی یک بعد وجودی دارد که در رابطه با زمان روابط فرد را دچار دگرگونی می‎سازد و در نتیجه رابطه انسان با جهان اطراف و با تاریخ زندگی خویش دستخوش دگرگونی می‎گردد و از آن جهت که انسان هرگز به صورت طبیعی زندگی نمی‎کند بنابراین در ایام کهنسالی، مشابه با هر دوره دیگر حیات، پایگاه اجتماعی وی به وسیله جامعه‎ای که به آن تعلق دارد معین و مشخص می‎شود. آنچه باعث پیچیدگی این مساله خواهد شد ارتباط نزدیک و به هم پیوسته همه این جوانب است.

    هم‎اکنون آشکار شده است که بررسی جنبه‎های زیستی یا روانی انسان به طور مجزا و دور از هم بی‎نتیجه است زیرا هر یک از این جنبه‎ها بر دیگری اثر گذاشته، این تأثیر متقابل مخصوصاً در مورد کهنسالی کاملاً روشن و بدیهی است و مبنای دشواریهای روان‎تنی را به وجود می‎آورد. بدین ترتیب آنچه را در زندگی، روحی یا روانی می‎نامیم تنها در پرتو موقعیت وجودی و زیستی انسان قابل درک و فهم است. این موقعیت وجودی و زیستی، سازواره جسمی را نیز تحت تأثیر قرار می‎دهد. مخالف این مفهوم نیز صادق است زیرا برحسب کم یا زیاد بودن آسیب بدنی تجارب انسان در رابطه با زمان تفاوت پیدا می‎کند، در نهایت، جامعه هنگام اعطای نقش و پایگاه اجتماعی به افراد کهنسال یا هنگام بازستاندن توجه قرار می‎دهد. هر فردی از اجتماع تحت تأثیر نگرش عملی و نظری که جامعه از او دارد، قرار می‎گیرد. بدین سبب شرح تحلیلی جنبه‎های گوناگون کهنسالی کافی نیست. زیرا هر جنبه بر دیگر جنبه‎ها اثر گذاشته، خود نیز تحت تأثیر دیگر جنبه‎ها قرار می‎گیرد. در پرتو چنین جریان نامحدود دوری است که باید به شناخت کهنسالی دست یافت.

  • فهرست و منابع روش تحقیق پدیده پیر شدن جمعیت جهان ( روش تحقیق )

    فهرست:

    بیان مسئله

    اهمیت موضوع

    هدف از تحقیق (ادبیات مسئله)

    چهارچوب تحقیق (چهارچوب نظری ‎- نظریه)

    فرضیه

    تعریف مفاهیم

    روش تحقیق

    نتیجه‎گیری و پیشنهادات

    منابع

     

    منبع:

    - دوبوار، سیمون، کهنسالی، جلد 1، ترجمه دکترمحمدعلی طولی، انتشارات شباویز، چاپ چهارم، خرداد 1370.

    2- دوبوار سیمون، کهنسالی، جلد 2، ترجمه دکتر محمدعلی طولی، انتشارات شباویز، چاپ چهارم، خرداد 1370.

    3- اسماعیلی شیرازی، روانشناسی اجتماعی و سالمندی، نشر تخت جمشید، چاپ اول، 1379.

    4- اسیر و فرکارل، چگونه از والدین خود در دوران کهولت نگهداری کنیم، ترجمه مهدی قراچه‎داغی، نشر دایره، 1378.

    5- مجموعه مقالات کنفرانس بین‎المللی سالمندی در ایران، ناشر: گروه بانوان نیکوکار، 1379.

    6- شاملو، غلامعلی، پیری چیست؟ چرا پیر می‎شویم، ناشر: شرکت سهامی چهر، 1364.

    7 – مثنوی، عطاءالله، علل سپردن سالمندان به آسایشگاه‎های سالمندی، 1371.

    8- پایان‎نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی، موضوع: بررسی نقش سالمندان در میزان انسجام خانواده، دانشجو: مجید هوشمند.

    پی‎نوشت‎ها:

    1- کافی، جلد 2، ص 165.

    2- محجه ابیضا، جلد 3، ص 365.

    3- نهج‎البلاغه، ص 222، ؟؟ 1110.

    4- کافی، جلد 2، ص 165.

    5- رساله حقوق امام سجاد(ع)، حق شماره 43.

    6- تحف العقول مترجم، ص 316. 

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت