پایان نامه تاریخ ساسانیان

تعداد صفحات: 229 فرمت فایل: word کد فایل: 10002281
سال: مشخص نشده مقطع: کارشناسی ارشد دسته بندی: پایان نامه تاریخ
قیمت قدیم:۲۹,۵۰۰ تومان
قیمت: ۲۷,۴۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه تاریخ ساسانیان

    چکیده

    پایان نامه حاضر می کوشد شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ای ساسانی را از سال 226تا 420  میلادی روشن سازد.محور این تحقیق توصیفی است پیرامون بخش های قضایی و اداری دیوانسالاری ساسانی. در این میان ، مقام های مربوط به این نظام مورد توجه  قرار گرفته اند .فصل اول تحقیق که حکم مدخل را دارد ،روند قدرت یابی و استقرار حکومت ساسانی را در دوره ای اردشیر بابکان مورد بررسی قرارمی دهد ؛ سال های کوشش او در برقراری پیوندهای نزدیک میان دین و حکومت و به عبارت بهتر ، اتخاذ شکلی یگانه از دین به عنوان دین رسمی ، در جریان این روند مورد بحث قرار گرفته است . فصل دوم ،جزئیات مربوط به طبقات اجتماعی در این دوره گردآوری و تحلیل شده اند ، درفصل سوم تصویری کلی از نظام دیوانی ساسانیان ارائه می کند. فصل چهارم مشاغل دیوانی و درباری دیوانسالاری ساسانی را مورد بررسی قرار می دهد . بالاخره ،در فصل پایانی ،شخصیت های برجسته ای که در دیوانسالاری ساسانی ایفای نقش کردهاند ، مورد شناسای و تحقیق قرار گرفته اند .

    روش تحقیق به کار رفته در این بررسی بیش از هر چیز روش کتابخانه ای است .داده های این بررسی از متن های نوشتاری گردآوری شده اند . در ارائه ای این داده ها از شیوه ی توصیفی – تحلیلی استفاده شده است و در مواقع لزوم ،کوشش شده است مباحث متناقض مورد تحلیل نیز قرار گیرند.

     

     

    واژگان کلیدی : دیوان سالاری – ساسانیان-  مشاغل دیوانی و درباری – طبقات اجتماعی – شخصیت های دیوانی .

    هدف:

    نظام دیوانی ساسانی از بدو ورودم به رشته تاریخ همواره برایم جذاب و جالب بود . علاقه وافر به این موضوع و عدم تدوین کتاب و پایان نامه جامع و کامل مرا بر آن داشت تا این مبحث  را به عنوان موضوع پژوهش  خود انتخاب نمایم .

    در این رساله بر آن هستیم تا ساختار اداری و درباری ساسانیان را روشن سازیم و نیز صورتی شفاف و نظام مند از تشکیلات عصر ساسانی – که منابع مختلف در آن دچار ضد و نقیض گویی های فراوانی شده اند- ارایه نمایبم.

    بیان مساله :

    رساله حاضر با عنوان نظام دیوانی ساسانیان و صاحب منصبان عالی مقام ( از آغاز دوره ساسانی ، بهرام پنجم ) دارای ویژگیهای خاصی می باشد که شناسایی این ویژگی ها راه تحقیق را بر پژوهشگر هموار می نماید . در انجام این پژوهش چند نکته مهم وجود داشته است : یکی نظام حکومتی ایران دوره ساسانی به چه شکلی بود و دیگری  صاحب منصبان عالی مقام در نظام دیوانی و تثبیت دیانت زر تشتی چه نقشی داشتند .

    پیشینه و ادبیات تحقیق :

    محققانی که راجع به اوضاع اجتماعی ساسانی سخن گفته و یا تاریخ تشکیلات اداری خلفای عباسی و حکومت های محلی که از دل اعراب سر بر آوردند، را به قلم کشیده اند ، صفحاتی از کتاب‌های خود را به دیوان های عصر ساسانی و شخصیت های برجسته ی ساسانی اختصاص داده اند . اما تحقیق جامع و کاملی که اختصاصاً  در این مورد باشد وجود ندارد و ازاین حیث پژوهش فوق کاری بدیع و نو می باشد .بیان مسائل به شکل کلی و عدم بر خورداری تحقیقات از تجزیه و تحلیل کافی از جمله مشکلاتی است که از دیر باز گریبان گیر تاریخ ایران بوده است .

    سوالات و فرضیات :

    با توجه به اهداف تحقیق مورد نظر سوالات  مطرح شده در این پژوهش عبارتند از :

    تاثیر دین در ساختار اداری و درباری ساسانی چگونه است ؟

    دیوان های پیش از عصر ساسانی چه تاثیری بر نظام دیوانی این دوره داشت ؟

    مشاغل دیوانی و درباری به چه کسانی واگذارمی شد ؟

    وجود شخصیت های برجسته سیاسی و دینی چه تاثیری در ثبات دین زرتشتی داشتند؟

    در جواب سوالات فوق فرضیه های زیر مطرح است:

    -  دین و حکومت در عصر ساسانی دارای روابط متقابل بودند.

    - ساسانیان نهادهای اداری خود را از هخامنشیان و اشکانیان الگو گرفته بودند.

    - مشاغل دیوانی و درباری به طبقه اشراف واگذار می شد .

    - صاحب منصبان عالی مقام در ثبات دین زرتشتی تاثیر مستقیمی داشتند .

    مشکلات پیش روی پژوهشگر :

    از جمله مشکلات پیش روی پژوهشگر دگرگونی و تحریف عنوان دیوان های دوره ساسانی در جریان انتقال آن به دوره اسلامی توسط کاتبان و مترجمان اسلامی است . که این امر شناخت واقعی دیوانهای این دوره را به سختی امکان پذیر می نماید .

    از مشکلات دیگر پژوهش حاضر عدم دسترسی به منابع اصلی در مورد نهادهای دیوان ساسانی است.بیشتر کتابهایی هم که در مورد نظام دیوانی ساسانی به صورت پراکنده ای به این موضوع اشاره کرده اند از نظر ویرایش و نگارش دارای نواقص زیادی می باشد و نیز بسیاری از منابع یا در کتابخانه ها  موجود نیست یا به زبان های دیگر است  از آنجایی که حیطه زمانی تحقیق دوران طولانی را در بر می گیرد ، طبعاً فرصت ترجمه تمام این منابع نبوده است تا اینکه مفاهیم مورد نظر را در لابلای آن ها پیدا نمایم . مشکلات دیگری که  پژوهش های از این دست با آن مواجه می شوند به طور مفصل در صفحات آتی آمده است .

    روش تحقیق :

    روش تحقیق به کار رفته در این بررسی بیش از هر چیز روش کتابخانه ای است .داده های این بررسی از متن هایی نوشتاری گرد اوری شده اند . در ارائه این داده ها از شیوه‌ی توصیفی – تحلیلی  استفاده شده است و در مواقع لزوم ، کوشش شده است مباحث متناقض مورد تحلیل نیز قرار گیرند. 

     نظام دیوانی ساسانیان

      و صاحب منصبان عالی مقام

    (از آغاز دوره ساسانیان تا بهرام پنجم)

    مقدمه

    اعراب بعد از حمله به ایران و سقوط تیسفون خود را با سازمانی منظم و تا حدی پیچیده یافتند که تصرف در آن را نه در حد توانایی خویش و نه به مصلحت خود می‌دیدند؛ از این رو نه تنها در آن نظام تغییری ندارند بلکه ناچار شدند که بعضی از روشهای خود را تغییر دهند.

    شناخت نهادهای دیوانی ایران پیش از اسلام به ویژه در دوره‌ ی ساسانی برای بررسی و درک مناسبات درونی نظام این عصر برای تاریخ نگار از اهمیت زیادی برخوردار است، ولی فهم و دریافت آن‌ها دشوارتر از تاریخ سیاسی است. این دشواری عمدتاً به واسطه‌ی آن است که منابع موجود چندان پرتوی بر این نهادها نمی‌افکنند. این واقعیت دریافت علمی از کارکرد این نهادهای دیوانی را دشوار کرده است. بنابراین در پژوهش حاضر به این موضوع توجه خاصی شده است.

    اشارات مربوط به دیوان‌های عصر ساسانی را به گونه‌های مختلف در روایات ونوشته‌های دوره‌ی اسلامی می‌توان یافت. بعضی از این اشارات در خلال اخبار یا اوصافی که درباره‌ی برخی از آداب و رسوم آن دوران در این مآخذ آمده می‌یابیم. برخی دیگر را نیز از طریق توصیفی‌های که درباره مهرهای مختلف بعضی از شاهان ساسانی و کاربرد آن‌ها در امور مختلف مملکتی آمده می‌یابیم چرا که هر یک از مهرها نمودار دیوانی بوده است و گاهی هم از طریق نامهای فارسی بعضی از دیوان‌ها که پس از ترجمه به عربی همچنان نام قدیم خود را حفظ کرده و در عصر خلفا هم با همان نام فارسی و همان روش قدیم به کار خود ادامه داده‌اند، از نام و وظایف آنها آگاه می‌شویم.

    از مهمترین کتاب‌هایی که به این نظام دیوانی پرداخته‌اند «صبح الاعشی فی کتابه الانشاء اثرقلقشندی می‌باشد.

    کتابی به نام «گاهنامه» که به نظر بعضی از مورخان و دانشمندان اسلامی همچون مسعودی رسیده نیز حاوی مطالبی درباره مشاغل و وظایف دیوانی ساسانی است که مسعودی در مواردی از آن یاد کرده است. در کتاب گاهنامه مراتب مختلف دیوانی (ششصد مرتبه) برحسب ترتیبی که به آن داده‌اند ذکر شده است. ولی جز معدودی از مناصب مهم و درجه یک و بعضی از مشاغل درجات پایین‌تر در مأخذ اسلامی انعکاس نیافته است. به جز آنچه مسعودی در کتاب «التنبیه و الاشراف» درباره بزرگترین مناصب دولت ساسانی ذکر کرده دو صورت دیگر از همین مناصب بزرگ یکی در تاریخ یعقوبی و دیگری در کتاب مروج الذهب مسعودی با کمی اختلاف در ترتیب آن ها آمده است. به نظر محققان فهرستی همانند آنچه جاحظ در کتاب التاج درباره ترتیب مراتب دربار ساسانی ذکر کرده همه از کتاب گاهنامه گرفته شده است. فهرستی از مناصب و طبقات در نامه تنسر آمده است. طبری هم در خلال مطالب خود مخصوصا در وصف بهرام پنجم و مهرنرسی مطالبی از مناصب و مشاغل دیوانی ذکر به میان آورده است.

    از محققان کسانی که تا حدی به این موضوع پرداختند محمدی ملایری در جلد پنجم تاریخ و فرهنگ ایران است که در این جلد به دیوان‌ها به خصوص دیوان خراج، دیوان رسایل و دبیران این دیوان و مشاغل و مناصب دیوانی و درباری، مطالبی را مورد بررسی قرار داده است. محمد علی امامی شوشتری نیز در کتاب تاریخ شهریاری در شاهنشاهی ساسانی مطالبی را درباره دیوان‌ها، پیدایش دیوان‌ها و مناصب دیوانی و درباری مطالبی ذکر کرده است. 

     

                                                         Abstract

    The present study purports to clarify the organization   of ruling system of Iran the sasanians from 226 up to 420. centeral to it is a description of the judicial and administrative sections of the sasaniad bureaucracy . it aims , among other things , to underscore the function and capacities of in this syste                                                                            

    The opning chapter , which served as an introductory one , deals with the process of the rise and establishment of sasanid domination under Ardashir1, with a special reference to the efforts undertaken to forge a liason between religion and politics , and , thus, ensuing a conscious policy aiming the establishement of a uniqe form of religious belief as official religion.                                                                                      

    In the second chapter , the social system of sasanid society has been investingated in detail , then , in third chapter ther is an outline of the sasanid bureaucracy the forth chapter is a survey in the functions of the bureaucracy and their holders throughout the period in question.                 

    At the end , in final chapter eminent personalities of sasanid bureaucracy

    has been proned.                                                                                       

    The method used in this research is based on the gathering the relevant data from written materials preserved in the library.                                           

    These data have been provided in a descriptive analytic method. If                  appropriate, paradoxical fact   has been proned.                              .                                          .                                                                  

    Key word : Bureaucracy , Sasanids ,Admininstrative and courty functions , Social classes , Holders of administrative functions.  

  • فهرست و منابع پایان نامه تاریخ ساسانیان

    فهرست:

    مقدمه                                                                                                              1 

    معرفی منابع                                                                                                                9

    فصل اول: تلاش اردشیر در جهت تشکیل حکومت و اتحاد دین و دولت                    19

    1-1ساسانیان ادامه دهنده را هخامنشیان                                                      20                                 

    2-1   تلاش اردشیر در جهت تشکیل حکومت                                               24                        

    3-1  اتحاد دین و دولت در عصر ساسانیان                                                   27

     فصل دوم: مروری بر طبقات اجتماعی در عصر ساسانیان                         32

    1-2 تعریف طبقه اجتماعی                                                                            33

    2-2 طبقات اجتماعی                                                                                     34

    3-2 طبقه روحانیون                                                                                      37

    1-3-2 موبد                                                                                                 45                                                      

    2-3-2 موبدان موبد                                                                                        48

    3-3-2 هیربد                                                                                                 51

    4-3-2 زوت و راسپی                                                                                    53 

    5-3-2 دستور                                                                                               54

    4-2 طبقه جنگجویان                                                                                       54

    1-4-2 وظیفه جنگجویان                                                                                   57

    2-4-2 تقسیم طبقات جنگجویان                                                                          57

    1-2-4-2 سواره نظام                                                                                       57

    2-2-4-2- جایگاه سواره نظام                                                                            58                                                                                                                

    2-2-4-2 پیاده نظام                                                                                           60

    5-2 طبقه کشاورزان و صنعتگران                                                                       61

    1-5-2- طبقه کشاورزان                                                                                    65

    2-5-2-طبقه صنعتگران                                                                                            67

    فصل سوم: نظام دیوانی در عصر ساسانیان                                                     68

    1-3 شناخت سازمان‌های داخلی دوره ساسانیان                                                       69

    2-3- دیوان                                                                                                           73

    1-2-3 پیدایش دیوان‌ها                                                                                           75

    3-3 دیوان ریاست طبقات جامعه                                                                              77

    1-3-3 وزرگ فرمذار یا بزرگ فرمذار                                                                        78

    2-3-3وظایف و اختیارات وزیر                                                                                     83

    4-3 دیوان سپاه                                                                                                 84   

    1-4-3  ایران سپاهید                                                                                         86

     2-4-3  ارتشیاران سالار                                                                                  89

    3-4-3  ارگبذ                                                                                                  90                                 

    5-3 دیوان دادرسی (داد)                                                                                 93

    1-5-3 ارزش داد و دادگستری                                                                                   96

    2-5-3 منشاء قوانین در عصر ساسانیان                                                             98

    3-5-3 حوزه قضات                                                                                     99

    4-5-3 ادّله اثبات دعوی                                                                                100        

       5-5-3 پادشاه در منصب قضاوت                                                                   102

    6-5-3 روحانیون در منصب قضاوت                                                                           103

    6-3 دیوان رسایل (دیوان دبیران)                                                                       105

    7-3 طبقه‌ی متستخدمین ادارات (دبیران)                                                               106

    1-7-3 دبیر                                                                                           109

    2-7-3 ایران دبیربد(دبیر بد)                                                                      110                                                                      

    3-7-3 اهمیت دبیران و دیدگاه شاهان به دبیران                                             111

    4-7-3 چگونگی برگزیدن دبیران                                                                 114

    5-7-3 وظایف دبیران                                                                              116

    6-7-3 اصناف دبیران                                                                              119

    1-8-3 دین دبیر                                                                                     119

    8-2--3 دبیران دیوان خراج                                                                      120

    3-8-3 گذک آمار دبیر                                                                                       121

    4-8-3 واسپوهرگان آمازکار                                                                     121

    5-8-3 روانیگان دبیر                                                                               121

    6-8-3 آذربادگان دبیر                                                                                       121

    7-8-3 گنج آمار دبیر                                                                               122

    9-3 دیوان سرای شمره یا دیوان استیفا (اداره مالیه)                                       122

    10-3 دیوان خراج                                                                                   123

    1-10-3 خسرو انوشیروان و اصلاح نظام مالیاتی                                           125

    2-10-3 واستر پوشان سالار                                                                     126

    3-10-3 آمار کار(آمارگر )                                                                        128

    4-10-3 دهقانان                                                                                     129

    1-4-10-3 جایگاه دهقانان                                                                        132

    11-3 دیوان درآمدهای کل کشور                                                               133   

    12-3 دیوان خزائن                                                                                  134

    13-3 گهبذ و ضرب مسکوکات                                                                             135

    14-3 دیوان آتشکده‌ها                                                                                       136

    15-3 دیوان برید                                                                                     137

    16-3 دیوان اشراف                                                                                 141

    17-3 دیوان ایران دربد                                                                                      142

    18-3 دیوان مهرشاهی (دیوان خاتم )                                                           143

    19-3 دیوان احشام                                                                                  144

    1-19-3  آخور آمار دبیر – آخورسالار                                                       145

    20-3 دیوان ویژگان                                                                                 146

    21-3 دیوان نوروز                                                                                  147

    22-3 دیوان کستبزود (دیوان آب)                                                               148

    1-22-3 وظیفه‌ی دیوان آب                                                                       149

    23-3 دیوان جامه خانه                                                                                      150

    24- 3  ایران درستبد                                                                               150

     فصل چهارم :مشاغل دیوانی و درباری                                                                      152

    1-4مشاغل دیوانی                                                                                   153

    2-4 پادشاه                                                                                            154   

    1-2-4شاه                                                                                            155 

    1-2-4 وظیفه متقابل شاهان و پادشاهان                                                       156   

    3-4 شهرب                                                                                            157

    4-4 مرزبان                                                                                           159

    5-4 اسپهبد                                                                                            161

    6-4 پادگوسپانان                                                                                     162

    7-4 بیدخش                                                                                           164

    8-4 اندرزبد                                                                                           165

    9-4 آموزگاران اسواران                                                                           166

    10-4 دریوشان جادگ گو و دادور (مدافع درویشان و دادور)                                     167

    11-4 خرم باش                                                                                                167

    12-4 پشتیگبان سالار                                                                               169

    13-4 مهماندار                                                                                                 170

    14-4 خوانسالار                                                                                     171

    15-4 پذشخوار                                                                                                172

    16-4 مردبذ                                                                                           173

    17-4 دیده‌بان سلطنتی                                                                              174

    18-4 بازدار                                                                                          174   

    19-4 گنجور                                                                                          175

    20-4 دواتدار                                                                                         175

    21-4 کاروانسالار                                                                                   176

    22-4 تغاربد                                                                                          176

    23-4 آیین بد                                                                                         176

    24-4 بازاربد                                                                                         177

    25-4 کیروگ بد ( هنربد )                                                                          177

    فصل پنجم شخصیت‌های برجسته دوره ساسانیان                                                  179

    1-5 تنسر در منابع                                                                                  180   

    1-1-5-تنسر                                                                                         182

    2-1-5 تنسر شخصیتی تاریخی                                                                   184   

    2-5 ابرسام                                                                                           186

    1-2-5  تنسر و ابرسام                                                                                      188

    3-5 کرتیر و تقویت روحانیت زرتشتی                                                                    192

    1-3-5 کرتیر                                                                                         193

    2-3- 5 کرتیر و شاپور یکم و ترقی مقام وی در شاهان بعدی                                     195

    3-3-5 کریتر و کتیبه‌های وی                                                                     199

    4-5 آذرپاد مهراسپندان                                                                                      206

    5-5 مهرنرسی                                                                                        210

     نتیجه                                                                                                   215

    تصاویر                                                                                                

    کتاب شناسی ( فهرست منابع و ماخذ)                                                                   219

    منبع:

    - ابن بلخی ، فارسنامه ، به کوشش بهروزی ، انتشارات اتحادیه مطبوعاتی فارس ، شیراز ،1343

    2- ابن خلدون، عبدالرحمن بن خلدون ، مقدمه ابن خلدون ،‍ 1 ،به کوشش محمد پروین گنابادی ، انتشارات علمی وفرهنگی ، 

    3- ابن حوقل ، صوره الارض ، ترجمه جعفرشعار ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ، تهران ، 1345

    4- اصفهانی حمزه ، تاریخ پیامبران و شاهان (سنی ملوک الارض والانبیاء) ،ترجمه دکتر جعفرشعار ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ، تهران ،1346

    5- اصطخری ، ابواسحق ابراهیم اصطخری ، مسالک و ممالک ، به کوشش ایرج افشار ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران ، 1347

    6-بلاذری ، احمد بن یحیی ، فتوح البلدان ،ترجمه آذرتاش آذرنوش ، انتشارات سروش ، تهران ، 1364

    7- بلعمی ، ابوعلی محمدبن بلعمی، تاریخ بلعمی ،ج1 ،تصحیح محمد تقی بهار ، کتابفروشی زوار ، چاپخانه تابش چاپ دوم ، 1353

     8- بیرونی ابوریحان ، تحقیق ماللهند، ترجمه منوچهر صدوقی سها ، موسسه مطالعات تحقیقات فرهنگی ، تهران ، 1362

    9- آثار الباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت. بی‌تا، تهران 1352

     

    10- پروکوپیوس ، جنگ های ایران و روم ، ترجمه محمد سعیدی ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران ،1338

    11- ثعالبی نیشابوری ، عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ، تاریخ ثعالبی ( غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم )،ترجمه ز.تنبرگ، دیباچه مجتبی مینوی ،  ترجمه محمد فضائلی ، نشر نقره ، تهران ،1368

    12-جاحظ،ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ ، تاج ، ترجمه حبیب الله نوبخت ، چاپ تابان ، تهران ، بی تا

    13- جهشیاری ، ابوعبدالله محمد بن عبدوس الجهشیاری ، ترجمه ابوالفضل طباطبایی، چاپ تابان ، تهران ،1348

    14-خرده اوستا ، به اهتمام ابراهیم پو رداود ، انتشارات اساطیر ،چاپ اول، تهران ،1380

    15-خواجه نظام الملک ، سیاست نامه ( سیر الملوک ) ، به اهتمام هیوبرث دارک ، انتشارات علمی و فرهنگی ، بی تا

    16-خوارزمی ، ابوعبدالله محمد بن یوسف خوارزمی ، مفاتیح العلوم ، ترجمه حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی ، چاپ دوم ، تهران ، 1362

    17-دینکرد ، احمد تفضلی ، انتشارالت توس ، تهران ، بی تا

    18-دینوری ، ابوحنیفه احمد بن داود ،اخبار الطوال ، ترجمه صادق نشات ،انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ، تهران ،1346

    19-شهرستانی ، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی ، ملل و نحل،  ج 1،تحریر و ترجمه مصطفی خالقداد هاشمی با مقدمه و حواشی تصحیح و تعلییقات محمد رضا جلالی نائینی ، 1362

    20-فردوسی ابولقاسم، شاهنامه ، ج 1و2و3، انتشارات فخر رازی ، تهران چاپ ششم ، 1375

    21- فرنبغ دادگی ، بندهش ، ترجمه مهرداد بهار ، انتشارات توس ، تهران 

     22- کارنامه ی اردشیر بابکان ، قاسم هاشمی نژاد، ناشر مرکزی تهران ،چاپ اول ،1369

    23- گات ها ، تفسیر و ترجمه ابراهیم پورداود ، انتشارات اساطیر ، تهران ، چاپ اول ،1378

    24- گزیده زاد اسپرم ،محمد تقی راشد محصل ، مطالعات و تحقیقات فرهنگی ، تهران ، 1366

    25- مجموعه روایات داراب و هرمزد یار ، موبد مانک رستم، چاپ بمبئی ، بی تا

    26- مستوفی حمدالله ، تاریخ گزیده ، به اهتمام عبدالحسین نوایی انتشارات امیرکبیر ، تهران ، چاپ دوم ، 1362

    27- مسعودی ، ابوالحسن علی بن حسین ، التنبیه والاشراف ، ترجمه ابوالقاسم پاینده ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران ، چاپ دوم ، 1365

     28 ------------- مروج الذهب و معادن الجوهر ، ترجمه ابوالقاسم پاینده ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران ، 1344

    29-مسکویه رازی ، ابوعلی ، تجارب الامم ،ج 1، ترجمه ابوالقاسم امامی ، انتشارات سروش ، چاپ اول ،1369

    30 -مقدسی ، مطهر بن طاهر مقدسی ، آفرینش و تاریخ ، ترجمه محمد رضا شفعیی ، بنیاد فرهنگ ایران ، تهران ،1349

    31- مولف ناشناخته ، مجمل التواریخ و القصص ، تصحیح ملک الشعراء بهار ، به همت محمد رمضانی ، تهران ،1318

    32-مینوی خرد ، ترجمه احمد تفضلی ، به کوشش ژاله آموزگار ، انتشارات توس ، تهران ، 1379

    33- نامه تنسر ، ترجمه ابن اسفندیاری ، به سعی و تحقیق مجتبی مینوی ، چاپخانه مجلس ، تهران ،1311

    34- نخجوانی ، هنوشاه بن سنجر بن عبدالله صاحبی نخجوانی ، تجارب السلف ، تصحیح عباس اقبال ، زبان و فرهنگ ایران ، تهران ، 1340

    35-نظامی عروضی سمرقندی ، چهار مقاله ، تصحیح علامه محمد قزوینی ، به اهتمام دکتر محمد معین ، انتشارات معین ، چاپ پنجم ، تهران ، 1350

    36- ویسپرد ، ترجمه و تفسیر ابراهیم پورداود ، انتشارات اساطیر،تهران چاپ اول ،1381  37- یسنا----------------- ، انتشارات اساطیر،تهران چاپ اول ،1381

     38- یشت ها، ج2 ،--------------، انتشارات اساطیر ، تهران ،چاپ اول ،1377

    39-  یعقوبی ، احمد بن یعقوب ، تاریخ یعقوبی ، ج1 ، ترجمه ابراهیم آیتی ، انتشارات علمی وفرهنگی ، تهران، 1366

     

    منابع جدید فارسی

     

    1-  آبادانی فرهاد ، فرهنگ ایران باستان ، کانون زرتشتیان شریف آباد ، بی تا

     2- آخوندی محمود ، آئین دادرسی کیفری ، ج1، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، تهران ، 1376

    3- آموزش در ایران  عهد باستان تا امروز، انتشارات دانشگاه جندی شاپور ،1350

    4- ابراهیم زاده ، سیروس ، شاهان ساسانی و اقتصاد و فرهنگ ایرانی ، بی تا ، 1350

    5- اجتهادی ابوالقاسم ، بررسی وضع مالی و مالیه مسلمین از آغاز تا پایان دوره امویان ، انتشارات سروش ، تهران چاپ اول ، 1363

    6- احمدی ، اشرف ، قانون دادگستری در شاهنشاهی ایران باستان ، چاپخانه فرهنگ و هنر ، بی تا

    اسفندیار کیخسرو ، دبستان المذاهب ، ج2، با یاداشتهای رحیم رضا زاده ملک ، کتابخانه طهوری ، تهران ، 1362    

     

    8- __________ ، مجموعه مقالات ، با مقدمه و تصحیح محمد دبیر سیاقی ، کتاب فروشی خیام ، 1350

    9- امامی شوشتری محمد علی ، تاریخ شهریاری ، انتشارات وزارت فرهنگ و هنر تهران ، 1350

    10 _____________، دوازده مقاله تاریخی ، نشر ستاد برگزاری ارتشتاران اداره روابط عمومی ، بررسی های تاریخی ، بی تا

    11- انصاف پور ، غلامرضا ، ساخت دولت در ایران ، انتشارات امیر کبیر ، تهران بی تا 12- اینوسترانتسف ، کنستانتین ، تحقیقاتی درباره ساسانیان ، ترجمه کاظم کاظم زاده ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران ، 1351

    13- باتورمور ، جامعه شناسی ، ترجمه سید حسن منصور و سید حسن حسینی کلجاهی ،شرکت سهامی کتاب های جیبی با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین ،  چاپ دوم ، تهران، 1356

    14- بارتولد ، ترکستان نامه ، ج 1، ، ترجمه کریم کشاورز ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ، 1352

    15- بروس کوئن ، مبانی جامعه شناسی ، ترجمه و اقتباس توسلی، رضا فاضلی ، انتشارات سمت ، تهران ، چاپ نهم ، 1376

    16- بیات عزیزالله ، کلیات تاریخ تمدن ایران پیش از اسلام ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ، تهرا ن، چاپ سوم ، 1368

    17- بیانی شیرین ، شامگاه اشکانی و بامداد ساسانیان ، انتشارات دانشگاه تهران ، تهران چاپ دوم ، 1383

    18-___________ دین و دولت در عهد ساسانی ، انتشارات جامی تهران چاپ اول ، 1380

    19- پیرنیا ، حسن ، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان ، انتشاراتکتابخانه خیام ، بی تا

    20- پیگولوسکایا، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هیجدهم ، ج1 ، ترجمه کریم کشاورز ، انتشارات دانشگاه تهران ، تهران 1349

    21____________ ،شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان ، ترجمه عنایت الله رضا ، انتشارات علمی فرهنگی ، تهران ، 1377

    22- تاجبخش احمد ، تاریخ مختصر تمدن و فرهنگ ایران قبل از اسلام ، انتشارات دانشگاه ملی ایران ، بی تا

    23- حجتی کرمانی ، علی ، تاریخ سیر قضاوت در ادوار مختلف ، انتشارات مشعل دانشجو ، تهران ، 1369

    24- حکمت ، علیرضا ، آموزش و پرورش در ایران باستان ، موسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی ، تهران ،بی تا

    25- خدادادیان ، اردشیر ، هخامنشی ها ، نشر به دید ، چاپ اول ،تهران ، 1378

    26- دریایی تورج ، تاریخ وفرهنگ ساسانی ، ترجمه مهرداد دیزجی ، انتشارات ققنوس ،  چاپ اول ،تهران،1382

    27- _____________ ، سقوط ساسانیان ، ترجمه منصوره اتحادیه ( نظام مافی ) فرحناز امیر خانی حسنک لو، انتشارات ققنوس ، تهران ، 1381

    28-_____________ ، شاهنشاهی ساسانی ، ترجمه مرتضی ثاقب فر ، انتشارات ققنوس ، تهران ، 1380

    29- دوشن گیمن ، دین ایران باستان ، ترجمه رویا منجم ، انتشارات فکر روز، چاپ اول ، 1375

    30 - دهخدا علی اکبر ، لغت نامه دهخدا ، زیر نظر محمد معین و سید جعفرشهیدی ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1351

     

    31- دیاکونوف ، تاریخ ایران باستان ، ترجمه روحی ارباب ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران ، 1380

     32-  رازی عبدالله ، تاریخ کامل ایران ،ناشر اقبال ، تهران ، 1376

    33-  راوندی مرتضی ، تاریخ اجتماعی ایران ، ج3، انتشارات امیرکبیر ، تهران ، بی تا

    34-__________ ، سیر قانون و دادگستری در ایران ، نشر چشمه، تهران ، 1368

    35- رجبی پرویز، هزاره های گمشده ، ج4و5 ،انتشارات توس ، تهران ، 1382

    36- رضا عنایت الله ، ایران و ترکان در روزگار ساسانیان ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران ، 1365

    37- زرین کوب ، عبدالحسین ، زرین کوب روزبه، تاریخ ایران باستان ، انتشارات سمت ، تهران ، 1379

    38- زرین کوب عبدالحسین ،تارخ مردم ایران (1) ، انتشارات امیرکبیر ، تهران چاپ چهارم 1373

    39- زکریا بن محمد بن محمود القزوینی ، آثار البلاد و اخبار العباد ، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی ، موسسه علمی اندیشه جوان ، 1366

    40- زریاب خوئی عباس ، ساسانیان ، دانشگاه آزاد ایران ، بی تا

    41- سامی  ،علی تمدن ساسانی ،ج1، دانشگاه شیراز ،1342

    42- شارپ نارمن ، فرمان های هخامنشی ، دانشگاه پهلوی شیراز ، شیراز ، بی تا

    43- سروش ، عبدالکریم ، قمار عاشقانه ، موسسه فرهنگی صراط ، تهران ، 1381

    44-شعبانی ، رضا ، مبانی تاریخ اجتماعی ایران ، انتشارات قومس ، تهران ، 1369

    45- طبری احسان ، برخی بررسی ها درباره جهان بینی ها و بینش های اجتماعی در ایران ، بی تا ، 1348

    46- عباس شوشتری ،مهرین ، کیش های ایرانی در عهد ساسانیان، انتشارات آسیا ، تهران ، 1350

    47- _________ کشورداری و جامعه ایران در زمان ساسانیان ، چاپ آشنا ، 1349

     48- _________ ، ایران نامه ، انتشارات آسیا ، تهران ، بی تا

    49-  عهد اردشیر ، تحقیق احسان عباس ، ترجمه محمد علی امامی شوشتری ، انتشارات انجمن آثار ملی ، تهران ،1348

    50 - فرای ریچارد ، تاریخ باستانی ایران ، ترجمه مسعود رجب نیا ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران 1380

    51-___________ عصر زرین فرهنگ ایران ، ترجمه مسعود رجب نیا ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران ، 1375

    52- کریستن سن ،آرتور ،ایران در زمان ساسانیان ، ترجمه رشید یاسمی ، ناشر دنیای کتاب ، تهران چاپ هشتم ،1375

    53- ___________ ، وضع ملت و دولت و دربار در دوره شاهنشاهی ساسانی ، ترجمه مجتبی مینوی ، تهران ،1314

    54- کولسنیکف ، آ. ای ، ایران در آستانه یورش تازیان ، ترجمه یحیایی، انتشارات آگاه ، بی تا

    55- گیرشمن.ر ، ایران از آغاز تا اسلام ، ترجمه محمد معین ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران ، 1371

    56- لمبتن ، تاریخ میانه ایران ، ترجمه یعقوب آژند ، نشر نی ، چاپ اول ، تهران ، 1372

    57- لوکونین ، ولادیمیرگریگورویچ، تمدن ایران ساسانی ، ترجمه  عنایت الله رضا ، انتشارات علمی و فرهنگی ، تهران ،1365

    58- مترپولسکی و دیگران ،زمینه تکامل اجتماعی ، ترجمه پرویز بابائی ، انتشارات سپهر ، تهران ،چاپ اول ،1352

    59- محسنی ، منوچهر ، مقدمات جامعه شناسی ، بی تا، تهران ، چاپ پنجم ، 1368

    60- محمدی ملایری ، محمد ، تاریخ و فرهنگ ایران ،ج 5، انتشارات توس ،تهران

    61-  مشکور محمد جواد ، تاریخ سیاسی ساسانیان ،ج1و2، انتشارات دنیای کتاب ، چاپ اول ، تهران ، 1366

    62- __________ ، تاریخ ایران زمین ، انتشارات اشراقی ، تهران ، 1372

    63- ___________، جواد گفتاری درباره دینکرد ، چاپخانه پاکت چی ، تهران ،1325

    64- معین محمد ، فرهنگ فارسی ، انتشارات امیرکبیر ، چاپ هشتم ، تهران ، 1371

     

    65- نفیسی سعید ،تاریخ اجتماعی ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان ، انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ، تهران ، 1342

    66- __________________ ، تار یخ تمدن ایران ساسانی ، انتشارات دانشگاه تهران ، تهران ، 1331

    67- نولدکه تئودر ، تاریخ ایرانیان و عربها ، ترجمه عباس زریاب خوئی ، پ»وهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، تهران ، 1378

    68- ویسهوفر ، یوزف ، ایران باستان ، ترجمه مرتضی ثاقب فر ، انتشارات ققنوس ، تهران ، 1378

    69- هانری ماسه و جمعی از همکاران ، تاریخ تمدن ایران ، ترجمه جواد محیی ، کتابفروشی فریدون علمی ، تهران ،بی تا

    70- هوار، کلمان ، ایران و تمدن ایرانی – ترجمه حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر، 1363

    71- یارشاطر احسان ( گرد آورنده) ، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، ج3ق 2و1،ترجمه حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر ، تهران، 1380

     

    چند مقاله

    آذری علاءالدین ، بررسی های تاریخی ، شماره یک ، سال نهم ،1353

    -   اقبال آشتیانی عباس ،اردشیر بابکان موسس سلسله ساسانی، مجله ایرانشهر سال 3، شماره 1،2،چاپ دانشگاه تهران ، 1342 

    بدیع الله دبیری نژاد ، ساسانیان و دین زرتشت ،مجله ماهانه وحید ،شماره11، 1353

    3- شهبازی شاپور ، علیرضا ، اسب و سوارکاری در ایران باستان ، مجله باستان شناسی ، شماره اول و دوم ، سال 11، 1375

    4-  کاوسجی کاتراک ، جمشید ،تمدن و فرهنگ ایران باستان ، ترجمه فرهاد آبادانی ، مجله هنر و مردم ، انتشارات وزارت فرهنگ و هنر ، 1348

    5- یحیی زکاء ، تندیسه مفرغی کرتیر ، مجله آینده ، سال داوزدهم ،شماره 11و12، 1364

     

     

     

    منابع انگلیسی

     

    1.Choksky.Jamsheed. sacral kin ship in sasnian iran in" www.cais soas com/cais/history/sasa nian/sacral king shin htm                                                                                                        

     

    2.Daryaee Touriaj. The Political History of eran in the sasanian (the sasanika project: late          

     

    antique near east project, fullerton california state, 2003                                                           .                                                                                                

     

    3.Daryee,tourj,sasanika project, fullerton california 2003                                                                            .                                                                                            .                                                                     

    4.. Encyclopedia  opislams,  ed.E.yarshater orient, leading, 1965, volum 2                                  .                                          .                                    ,                                     

    5.frye. richard, some early Iranian titles, orients, leiden, 1962, vol.15  .                                                 

     

    6. frye Richard, (2004),history of iran: Emperor Ardeshir  and the cycle of history in" www.Iran

     chamber society.com.htm                                                                                                  .           .                                                                                                                .                                                                                                            

    7.. frye, Richard, notes on the early sasanian state and church, studi orientalistici in onore di Giorgio Levi Della vida Rom, 1956                                                                                                                                                          ..         

       8.-frye .Richard, History and sasanin inscriptions  aprile,197o.                                                 .                                                  

       9. .frye..Richary. court sasanian www.Iran chamber                                                            

    society.com         

     10.Herzfeld. Ernste. Iran in the ancient east (imperial orgahization for socialserrice) ApriL,1976

     

    11.Tafazzoli Ahmad, sasanian society, Biliotheca periscapress, New york, 2000                                                                            

                           

    12.Zoehner,zurvanazorostria,dilema  clondon.otford.at the clar ndon ,press ,1933           

                                       

    1- جاحظ ، ابی عثمان عمرو بن بحر الجاحظ البصری ، دار احیا العلوم ، بیرذوت ، 1406 ه.ق (1986 م.)

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت