روش تحقیق کودک عقب مانده ذهنی

تعداد صفحات: 122 فرمت فایل: word کد فایل: 10001570
سال: مشخص نشده مقطع: کارشناسی ارشد دسته بندی: پایان نامه روانشناسی
قیمت قدیم:۱۸,۸۰۰ تومان
قیمت: ۱۶,۷۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه روش تحقیق کودک عقب مانده ذهنی

    وجود یک کودک عقب مانده ذهنی مسائل فراوانی را در خانواده و اعضای آن بوجود می آورد و تأثیر آن بر رفتار و واکنشهای والدین موضوعی نیست که قابل اغماض و انکار باشد. این تأثیر تنها بر روی نحوه ارتباط والدین با یکدیگر و یا ارتباط بین کودک معلول با سایرین نیست، بلکه ارتباط متقابل و تعاملات افراد خانواده را نیز تحت تأثیر قرار می دهد (تیم چاک[1]، به نقل از نظامی 1366).

    وجود کودک عقب مانده ذهنی معمولاً منجر به تغییر رفتار اعضای خانواده می شود. والدینی که با هزاران امید و آرزو منتظر تولد طفل طبیعی و سالم و زیبا می باشند، با تولد کودک عقب مانده با مرگ آرزوها و امیدها و افول انتظارات خود مواجه می شوند و آینده ای مبهم و تاریک را برای خود ترسیم می نمایند.

    وقتی کودک از لحاظ بدنی طبیعی بدنیا می آید، انتظارات والدین تا اندازه ای برآورده می شود. اما بعدها اگر در جریان رشد کودک مشکلی رخ دهد ممکن است که این توقعات تغییر کند و درست در همین زمان است که برچسب هایی از قبیل کندآموز، کندذهن و عقب مانده ذهنی از طرفین والدین مورد استفاده قرار می گیرند (الکساندر و تیم چاک[2]، به نقل از نظامی 1366).

    در نگاهی گذرا به مسئله عقب ماندگی ذهنی و تأثیری که این پدیده بر روابط والدین با یکدیگر و با کودک و از طرفی با دیگران می گذارد، می توان والدینی را مشاهده کرد که تا مرز نابودی و از بین بردن فرزند خویش پیش رفته و یا درصدد طرد کامل او برآمده اند. از سویی دیگر، والدینی را نیز می توان یافت که تمام هم و غم و نیز تلاش خود را صرف رشد و شکوفایی و درمان و تربیت فرزند عقب مانده ذهنی خود کرده اند. شاید این برخوردها و واکنش های متضاد از طرف والدین بیانگر این باشد که آنها در هنگام برخورد با فرد عقب مانده ذهنی دچار نوعی ابهام می شوند و این باهام شاید به دلیل عدم شناخت موضوع عقب ماندگی ذهنی، انواع و عوامل بوجود آورنده آن باشد. بنابراین قبل از هر چیز با توجه به مسائل متعدد کودکان عقب مانده ذهنی ضروری به نظر می رسد که درک روشنی از تعاریف، طبقه بندی و علل و عوامل مؤثر در بروز عقب ماندگی ذهنی ارائه گردد. چرا که در هر مقطع زمانی تعریفی خاص با توجه به نگرش های حاکم بر جوامع از پدیده عقب ماندگی ذهنی ارائه می شود و در نتیجه وظایف والدین نیز بر اساس این تعاریف و نگرشها، تعیین و مشخص می شوند (تیم چاک[3]، به نقل از نظامی 1366). والدین نه تنها نسبت به فرزند عقب مانده ذهنی خود واکنش عاطفی نشان می دهند. فشار گروهها خواه واقعی باشد یا غیرواقعی، اغلب والدین را به کناره گیری از تماس های عادی اجتماعی شان وادار می سازد. خانواده بی اختیار گوشه گیر می شود و به دلیل افزایش این طرد اجتماعی و گوشه گیری، والدین تمایل به تمرکز دائمی و بیش از حد بر فعالیت های کودک پیدا می کنند. این افزایش توجه و تمرکز به ناتوانائی های کودک، موجب بروز اختلالات شخصیتی و روانی بیشتر والدین می گردد (داور منش، 1370).

    وجود کودک عقب مانده ذهنی اثرات عمیقی بر روی نحوه ارتباط اعضای خانواده با هم و هر یک از آنان با کودک می گذارد و همین اثرات، چنانچه به گونه ای منطقی و چاره جویانه حل نشود، ضایعات جبران ناپذیری بر والدین و سایر اعضای خانواده و خصوصاً کودک عقب مانده وارد می کند. عامل هرگونه تفاهم و پذیرش یا عدم تفاهم در اصل خود والدین می باشند. بنابراین نوع عکس العملی که پدر و مادر در مقابل عقب ماندگی ذهنی فرزندشان از خود بروز می دهند در ایجاد جوی مساعد هم برای خود کودک و هم برای سایر افراد خانواده نقش بسیار حساسی را دارد (میلانی فر، 1370).

     

    تعریف عقب ماندگی ذهنی[4]:

    تاکنون تعاریف متعددی از عقب ماندگی ذهنی توسط دست اندرکاران و متخصصان مختلف ارائه گردیده است. اما باید اذعان نمود که تعریف دقیق و روشن عقب ماندگی ذهنی چندان آسان نیست، زیرا که عقب ماندگی ذهنی با شرایط یکسان و به یک میزان و با علل مشابه و آثار همانند در همه افراد عقب مانده ذهنی مشاهده نمی شود. عقب ماندگی ذهنی یک پدیده تک بعدی نمی باشد، بلکه یک شرایط مرکب و پیچیده ذهنی است. به همین جهت بسیاری از متخصصین امور تربیتی، روان شناسی و روان پزشکی و پزشکی علاقمند به بررسی ابعاد مختلف عقب ماندگی ذهنی می باشند. بدیهی است که در این میان، پزشکان در تعریف عقب ماندگی ذهنی عمدتاً توجه خاصی به ضایعات مغزی معطوف داشته و روان شناسان بیشتر به چگونگی رفتار در افراد عقب مانده ذهنی توجه می نمایند. در هر حال آنچه که مورد نظر غالب متخصصان آموزش و پرورش کودکان عقب ماندگی ذهنی می باشد، ارائه یک تعریف جامع از عقب ماندگی ذهنی و نمایان نمودن تمامی ویژگی های مربوط به تأخیر در رشد ذهنی و روانی و عاطفی و اجتماعی افراد عقب مانده است (افروز، 1370).

    انجمن عقب ماندگی امریکا[5] تعریفی بدین قرار ارائه می دهد، عقب مانده ذهنی به شرایطی اطلاق می شود که در آن عملکرد کلی ذهن به طور مشخصی پایین تر از میانگین است و همزمان با آن در رفتارهای انطباقی نارسایی هایی دیده می شود که این وضعیت در دوران رشد پیش می آید (گروسمن، به نقل از منشی طوسی، 1369). عملکرد کلی ذهن بر اساس نتیجه آزمونهای هوشی استاندارد سنجیده می شود. زمانی که گفته می شود عملکرد ذهنی فرد پایین تر از میانگین است یعنی دو انحراف معیار نمره هوشی او از حد متوسط پایین تر است و رفتار سازگارانه عبارتست از درجه رسیدن فرد به معیارهای مناسب سن و گروه اجتماعی در استقلال فردی و مسئولیت اجتماعی می باشد (منشی طوسی، 1369).

    کانر[6] دو طبقه از اشخاص مبتلا به نقص ذهنی را برحسب موقع و منزلت بزرگسالیشان تعریف کرد. تعاریف او میزان معلولیت را با توجه به شرایط محیطی که فرد معلول باید خود را با آن منطبق سازد مورد توجه قرار می داد و کندذهنی نسبی و مطلق را با توجه به تعابیر ذیل مورد تمیز و تفکیک قرار می داد.

    نوع اول عقب ماندگی ذهنی شامل افرادی که در تمام جوامع دچار مشکل هستند یعنی نارسایی های آنها به گونه ای است که هم در جوامع پیشرفته و هم در جوامع غیر پیشرفته، عقب مانده ذهنی تلقی می شوند. و نوع دوم شامل افرادی می شود که محدودیت های هوشی آنها به طور قطع مرتبط با معیارهای فرهنگی خاص است که آنها را احاطه کرده که در جوامع ساده ترف آنها هیچ مشکلی در باب نایل شدن و برخورداری از برابری در برآورد آرزوهای قابل درک و عملی خود ندارند (رابینسون به نقل از ماهر 1366).

    اینهلدر[7] شاگرد و همکار پیاژه تعریف هوش و عقب ماندگی را اینطور بیان می کند. هوش نتیجه تأثیر دائمی و متقابل فرد با محیط است و اگر این رابطه متقابل به طور متعادل صورت گیرد موجب توانایی سازگاری با محیط و پیشرفت هوش می شود. کودک در مراحل مختلف رشد تصاویر ذهنی مختلفی دارد که از تصاویر ذهنی ساده شروع می شود و به تصاویر پیچیده تری می رسد. گذشتن از این مراحل یعنی از مراحل پایین به مراحل بالاتر بستگی به رشد هوش، ساختمان عصبی و بدنی، تجارب اجتماعی و تجارب زندگی او دارد.

    اهمیت نظریه اینهلدر در هوش این است که پدیده های روانی و بخصوص هوش دارای الگوی مخصوص و از یک نظام کلی که اساس آن تجارب اولیه و عکس العملهای کودک از بدو تولد حتی قبل از اینکه قادر به تکلم باشد شروع می شود. این عکس العملها حسی و حرکتی هستند که کودک روابط محسوس عینی و عملی بین اشیاء و حوادث را بطور منظم یکی بعد از دیگری کشف کرده و پاسخهای عملی و درست به وضعیت های مختلف می دهد. از همین جا اینهلدر عقب مانده را افرادی از جامعه می داند که در مراحل پایین رشدی متوقف می شوند و در آنها کششهای نهاد قوی و زیاد است (به نقل از میلانی فر 1370).

     

    طبقه بندی کودکان عقب مانده ذهنی

    افراد عقب مانده ذهنی را بنابر ملاکها و ضوابط مختلفی تقسیم کرده اند و علت تقسیم بندیهای متعدد این است که عقب ماندگی ذهنی یک بیماری یا سندرم واحدی نیست بلکه حالاتی است که بر اثر عوامل متعدد و متفاوتی بوجود می آید. از تقسیم بندیهایی که توسط متخصصین مختلف ارائه شده است می توان به طبقه بندیهای زیر اشاره نمود(میلانی فر 1370):

    روان شناسان

    روان پزشکان

    متخصصین تعلیم و تربیت.

     

    1- گروه دانش آموزان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر [8]

    این گروه دارای بهره هوشی بین 70-50 می باشند. بدلیل آنکه شناسایی و تشخیص کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر در سنین پایین بویژه قبل از دبستان و دوره های اول دبستان بسیار مشکل می باشد. تعداد قابل توجهی از آنان در مدارس معمولی ثبت نام می کنند. البته بتدریج همزمان با پیچیدگی نسبی محتوای دروس و بویژه در اواخر کلاس و از کلاس دوم به بعد عقب مانده ذهنی این قبیل دانش آموزان بیشتر آشکار گشته و شناسایی و تشخیص آنان آسانتر می شود. دانش آموزان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر نمی توانند بهره لازم و کافی را از برنامه های آموزشی کلاسهای معمولی ببرند. این کودکان در هر حال آموزش پذیر بوده و قادر به فراگیری اطلاعات عمومی و درسها رسمی کلاس از قبیل خواندن و حساب کردن و مهارت های مناسب شغلی بوده و می توانند در اداره زندگی خود از تحصیل خویش بهره مند شوند. این دانش آموزان می توانند با حداقل مشاوره در زندگی خود کفایی اقتصادی و اجتماعی داشته باشند (افروز، 1369).

  • فهرست و منابع روش تحقیق کودک عقب مانده ذهنی

    فهرست:

    ندارد.
     

    منبع:

    فهرست منابع فارسی

    افروز، غلامعلی(1370)، کودکان عقب مانده ذهنی ، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه تهران.

    البرزی، شهلا؛ بشاش ، لعیا (1375)تأثیر کودک عقب مانده ذهنی بر خانواده، فصلنامه پژوهشهای روان شناختی، دوره 4، شماره 1 و 2.

    بهادرخان، جواد (1372) هنجاریابی آزمون SCL90 ، پایان نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان پزشکی تهران.

    بنی جمالی، شکوه السادات؛ احدی، حسن (1369) ، بهداشت روانی در کودک عقب مانده ذهنی، چاپ اول، نشر نی.

    ترغیبی، شهربانو (1375) بررسی مسائل و مشکلات آموزشی، خانوادگی و اجتماعی کودکان عقب مانده ذهنی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

    داورمنش ، عباس (1370) آموزش و توان بخشی کودکان معلول ذهنی، چاپ دوم.

    رضاپور، محمد (1370) هنجاریابی آزمون SCL90 بر روی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.

    رابینسون، نانسی ام؛ رابینسون بی ، هالبرت، کودک عقب مانده ذهنی ، ترجمه فرهاد ماهر (1366)، انتشارات آستان قدس رضوی.

    سعیدی ، ابوالفضل (1367) آموزش و توان بخشی کودکان دچار نقس شنوایی، چاپ اول ، نشر قرن.

     ملک پور، مختار (1369) بهداشت خانواده کودکان عقب مانده ذهنی، چاپ سوم، انتشارات دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.

     میلانی فر، بهروز (1370) روان شناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، چاپ سوم، نشر قومس.

     میرزایی ، رقیه (1359) هنجاریابی آزمون SCL90 ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران تهران.

     نلسون، رتیاویکس؛ ایزرائیل آلن سی؛ اختلالاهای رفتاری کودکان ، ترجمه تقی منشی طوسی (1369) چاپ دوم، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.

     نظامی ، پروین (1366) نگرش والدین کودکان عقب مانده ذهنی نسبت به عقب ماندگی ذهنی فرزندشان و مقایسه نگرش آنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.

     

    REFERENCES

     

    Bailey. D, B; Blasco ,P. M, and simeonsson,Rj.(1992). Needs expressed by mothers and fathers of young children with disabilities . American Jornal onMental Retardation vol 97. No1. 1-10

    Baker, B; landen. s; and kashima, K. (1991). effect of parent training on families of children with mental retardation incereased Burden or genaralized benefit?American Jamal on Mental Retardation. vol 96 N02. 127-136.

     

    Beckman, Pj.(1983). Influence of selected child characteristics on stress in families of handicalled infants. American Journal on Mental Retardation vo1.95. No5. 585-515.

    Beckman, p. land Callagher,lJ.(1983).family of handicapped children, American Journal on Mental Retardation. voi.ss. N06 10-22.

    Beckman,P. j.(1991).Compersion of mother's and father's perceptions of the effeect of young children with and without disabilities. American Journal on Mental Retardation. vol, 95. No 5. 585·599.

    Berkowitz,P.H.(1960).The disturabed child: Reognition and Psychoeducational therapy in the classroom. New York. Boyce, G. and Balliett, W, s.(1995). Effects of children with down syndrome on parent's activities. American Journal on Mental Retardation vol 100 N02. 115-127

     

    Crnic,    K.A. Greenberg M.T.(1985).Transational relationship

    between Perceived family style, risk status and mother-child interactions in two-year olds. Journal of Pediatric Psycology 12. 343-361.

    Derogatis,L.R.and Cleary, P" A .. (1977). factorial invariance across gender for the primary symptom 10. 347-356 printed in great Britain.

    Dyson, L. L.(1991).Familes of young handicapped children: Parental stress and family functiong. American Journal on Mental Retardation vol. 14: No 5 623-363.

    Dyson, L.L.(1992). Response to the persence of a child with disabilities: Parental stress and family functiong overtime. American Journal on Mental Retardation, vo!.98, No.2, 207­278.

    EWers, W.H.(1977). An introduction to mental retardation. Charles E.merill.

    Floyd, F. Land Phillipe, K.A.(1990). Parental interction with children and without mental retardation- behavior managinent:

    Correctivness, and positive exchange. American Journal on Mental Retardation. vol 96, No.4 111-118.

    Gallinore. R; Weisnet.T; Jennifer.c; carnier. H; Guthrie .D. (1996).

    F arnily responses to children with early developmental delays II. Accommodation intensity and acivity in early and middle childhood. American Journal on Mental Retardation. vol 101, No 3, 215-232.

    Gams, E. G.(1972). Comparative parental perceptionas of a Mental Retarded child vo!.77, No.2, 175-180.

     

     

    Glidden, L.M.(1993).what we do not know about families with developmentally. disabled children: The questionnaire on resources and stress as a case study. American Journal on Mental Retardation. vol 97. 481-495.

    Gilldden,L.M.(1979).Training of Learning and memory in retarded person: steratgies , techinques and teaching tools. Handbook of mental deficiency, Hillsdale, N.J. Lawrence erIbaum Associates.

    Heller, t;marrkwardh,R;Rowitz,L.farber,B.( 1994).Hispanic adaptation of hispanic families to a member with mental retardation American Journal on Mental Retardation. vo1.99, No.3, 289-306.

    Holroyd, J(1987) Questionnaire on resources and stress for families with choronically ill or handicapped . Brandon, VT: Clinical Psycology publishing.

    Holroyd.J,Mcarthur, D.(1976). mental retardation and stress on the Parents: A contrast between down syndrome and childhood autism. American Journal of Mental Dejicency. vol 80.43-436.

    Jerome, H.R.(1971).Mental retardation, reading and resourser New York.

    Jordan,T.E.(1972) The mentaly retarded. Columbus, Ohio: charles E.

    Merrill.

    Kogan,K.L; Wimberger, H,.C; bobbit, R.A.(1969).Analysis of mother child interaction in young mentalretardation. Child Develpoment. No.4. 799-812

     Kelman,R. H.( 1956).Mental retardation and their families. American journal of Mental Dejieiency, vol61 , No.3, 34-49.

    Kathryn,B.A.(1976).The mentally retarded. An educational Psycology. New Jersy.

     

     

    Kogan,K.L; tyler,n.(1973).Mother-Child interraction in young physically handicapped children. American Journal of Mental Deficiency. vol 77. NoS. 492-497.

    Krass,J ;wyngarden,M( 1993)child-related and parenting stress: similarities and differences between mother and fathers of children with Disabilities. American Journal on Mental Retardation. vo.l97, No4. 393-404. Marshall, N,R;and hegrenes, J,R.(1993). Verbal interaction: Mother and their retarded children vs mother and their non retarded children. American Journal on Mental RetadationvoI96,No7. 242-257.

    Mccubbin, H. and Paterson J.(1983). Family stress adaptation to cricis: A double ABCX model of family behavior in. Social stresses and the family : Advances and development in family stress theory and reasearch New York: Haworth press.

    Nancy, Z. and Bod F.(1979). Mental handicapped- Care. New York. Ratten,R. Bernej.Smith , M(199l)Mentai retardation.( 2nd edition) charls E.Merill Publishing company.

    Robert,R. Cameron, j. and David.M. (1991). Coping with stress in families with children who have Mental Retatdation. An evaluation of the Double ABCX modeL American Journal on Mental Retardation, voL 95, No 4. 444-459.

    Rousey, A; Sherwood,B and Blacher j (1992) Mother's and father's Perceptions of coping with children who have severe disabilities.

    ,

    American Journal on Mental Retardation. voL 97, No.1, 99-109.

    Smith, G,C. Tobin, S. Fullmer,e, M.(1995). Elderly mother's caring at home for offspring with Mental Retardation. A model of

    permanency planning. American journal on mental retardation. vol. No.5, 487-499.

    Smith, R.M. and Miesworth,J,T.(1975). The exceptional child. New york MC grow-Hill company publishing.

    Smith, ,.M. Neisworth ,J, T. Hunt, F, M.(1983). the exceptional child. MC graw-Hill Book company.

    Whithman, T.L. (1987).Self-instruction,individual    diffrences and

    mental retardation. American journal of Mental DefiCiency.Vol 92,213-223.

     

    Whithman,T.L.(1990). Self -regulation and mental retardation Americanjornal of mental deficiency.VoI94,343-362.

    Willcox,m.r,Nadine.1                  and,cleason,p.(1979). The                   educationally

    retarded child. comprehensive . assessment and planning for slow learners and the educable mental retarded.New York. Wilton, K.Renaut, J&Hutchison(1986)Stress level in family, with intellectuality handicapped children .Journal of Mental deficiency reasearch .no 5 ,27-34.

     

    .

ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت