پروژه جهت اخذ مدرک کارشناسی مدارک پزشکی
چکیده پژوهش
پژوهش حاضر مطالعه ای است توصیفی– مقطعی و به منظور بررسی میزان رعایت استانداردهای مدارک پزشکی و بیمارستان های آموزشی شهر کرمان در نیمه دوم سال 1386 انجام گرفته است . جامعه آماری مورد بررسی بخش های مدراک پزشکی بیمارستان های افضلی پور ، شفا ، شهید بهشتی ، باهنر می باشد . هدف کلی از انجام این پژوهش بررسی مقایسه ای میزان رعایت استانداردها در بخش مدارک پزشکی ، بیمارستان های آموزش شهر کرمان بوده است که به منظور دستیابی به 14 هدف جزئی است و همچنین 15 سؤال در مورد موضوع پژوهش مطرح گردید .
ابراز گردآوری 16 چک لیست مربوط به استانداردهای بخش مدارک پزشکی بوده است . که این استانداردها با استانداردهای انجمن مدارک پزشکی آمریکا منطبق است . پژوهشگر برای جمع آوری داده ها با مراجعه به بخش های مدارک پزشکی با استفاده از روش مصاحبه اقدام به این امر نموده است . نتایج حاصل از این پژوهش ، میزان رعایت استانداردها در هر یک از شاخص های یاد شده را به شرح زیر بیان می نماید .
در حالت کلی
1- میزان رعایت استانداردها از نظر قوانین و مقررات به طور میانگین در 4 بیمارستان یاد شده 44% می باشد .
2- میزان رعایت استانداردها از نظر فضای فیزیکی و تجهیزات 42 % می باشد .
3- میزان رعایت استانداردها از نظر فرم های مدارک پزشکی 80 % می باشد .
4- میزان رعایت استانداردها از نظر محتوای پرونده پزشکی 58 % می باشد .
5- میزان رعایت استانداردها از نظر آموزش پزشکان 44 % می باشد .
6- میزان رعایت استانداردها از نظر کد گذاری پرونده ها 82 % می باشد .
7- میزان رعایت استانداردها از نظر نگهداری و بازیابی اطلاعات پزشکی 60 % می باشد .
8- میزان رعایت استانداردها از نظر محرمانه نگهداشتن اطلاعات پزشکی 40% می باشد .
9- میزان رعایت استانداردها از نظر سیستم های تعیین کیفیت 62 % می باشد .
10- میزان رعایت استانداردها در واحد پذیرش 42 % می باشد .
11- میزان رعایت استانداردها در واحد بایگانی 72% می باشد .
12- میزان رعایت استانداردها در واحد آمار 98 % می باشد .
13- میزان رعایت استانداردها در واحد کدگذاری 94 % می باشد .
14 - میزان رعایت استانداردها در کمیته مدارک پزشکی 88 % می باشد .
15 - میزان رعایت استانداردها از نظر آمار و اطلاعات مراقبت بهداشتی 60 % می باشد .
16 - میزان رعایت استانداردها از نظر عملکرد مدیریت 75 % می باشد .
نتایج بالا نشان دهنده ی این مطلب است که بیشترین میزان رعایت استاندارد مربوط به واحد آمار و کمترین مربوط به محرمانه نگهداشتن اطلاعات پزشکی است . در حالت کلی میزان رعایت استانداردها در 16 شاخص یاد شده ، بیمارستان شهید بهشتی با 71 % در رتبه ی اول و بیمارستان شفا با 70 % در رتبه دوم و بیمارستان افضلی پور با 61 % در رتبه سوم و بیمارستان باهنر با 58% در رتبه ی چهارم می باشد .
1-1 مقدمه
یکی از بخش های مهم بیمارستان که از نظر اطلاعاتی حقوقی تجزیه و تحلیل عملکرد بخش های بیمارستان پژوهش های پزشکی و مطالعات اهمیت بسزایی دارد ، بخش نگهداری اسناد و مدارک پزشکی است . بخش مدارک پزشکی را محور توسعه فرمای سایر بخش ها دانستند .
خدمات این بخش موجب افزایش کیفیت در خدمات سایر تخصص های شاغل در هر مرکز و مدیریت آن می شود . پایگاه و نقش مدارک پزشکی به عنوان یک تخصص و ابزار مؤثر در افزایش کیفیت خدمات بهداشتی – درمانی استفاده بهینه از امکانات و منابع بیمارستانی و حمایت از سایر تخصص های بهداشتی و درمانی بیمار ، آشکار ساخته است .
امروز مدارک پزشکی ، مجموعه ای جمع آوری شده از اطلاعات حیاتی و تاریخچه ی درمانی بیمار است . تصمیم گیری بر اساس اطلاعات صحیح و درست در محیط های بهداشتی درمانی موجب ارزش افزوده های زیادی در زمینه ی ارتقای کیفیت خدمات ، استفاده صحیح از منابع کاهش سایر هزینه ها و ارتقای کیفیت خدمات ، استفاده صحیح از منابع کاهش سایر هزینه ها و ارتقای میزان رضایت دریافت کنندگان می شود .
بخش مدارک پزشکی بیمارستان ها موظف است در هر صورت چه ارجاع بیمار به سطح بالاتر و یا ترخیص بیمار با یک برگ خلاصه پرونده برای ادامه درمان بیمار و اطلاع رسانی به پزشکان سایر مراکز اعم از سرپایی و بستری در اختیار بیمار قرار دهد . نقش اطلاعات و اطلاع رسانی در نظام ملی بهداشت و درمان به قدری حیاتی و تعیین کننده است که گاهی اوقات ارزش آن را می توان به اندازه نجات انسانی از مرگ برشمرد .
اساسی ترین وظیفه تخصصی مدارک پزشکی در سیستم بهداشت و درمان ، اطلاع رسانی به عوامل مختلف سیستم بهداشت و درمان برای تحقق اهداف نظام است و فلسفه و اساس ایجاد رشته تخصصی مدارک پزشکی در مراکز عالی ، مدیریت اطلاعات هدفمند در هر مرکز و نهایتاً در کل نظام ارائه خدمات بهداشتی – درمانی کشور است .
مدارک پزشکی ابزاری است که هر کس متناسب با تفکر و سطح تخصصش می تواند در جهت ارتقای خدمات و وظایف خود از آن استفاده کند و در این رهگذر هر چه تفکر سیستمی به عنوان بزرگترین نیاز مدیریتی در بیمارستان ها و مراکز درمانی بیشتر حاکم باشد به مدارک پزشکی ارزش و بهای بیشتری از طرف مدیریت داده خواهد شد .
با توجه به این که این واحد از مهمترین مراجع دستیابی به اطلاعات بهداشتی و درمانی در رابطه با بیمار و افراد و نحوه مدیریت و کارایی پرسنل بهداشتی درمانی است برای اینکه مدارک پزشکی کارایی خود را بهتر نشان دهد تحقیق در مورد معضلات و مشکلات بخش و مقایسه آن با استاندارد چهانی از ضروریات به نظر می رسد .
2-1 بیان مسئله
واحد مدارک پزشکی به عنوان گنجینه اطلاعاتی جایگاه خاصی در زمینه ی تحقیقات بهداشتی – درمانی دارد و چون آن از ضروریات حتمی یک بیمارستان است . پرونده های بیمارستان در واحد مدارک پزشکی وسیله ای با ارزش و قابل اعتمادی جهت مدیریت و برنامه ریزی های خدمات بهداشتی – درمانی است . اولین هدف از نگهداری مدارک پزشکی ارتقای سطح کیفیت درمان بیماران است . مدارک پزشکی برای تشخیص فوری ، درمان به موقع ، رفاه بیمار در مراجعات بعدی و در زندگی آینده ی او یک امر حیاتی است . ( صدقیانی 1377 )
هر کشوری خواه ناخواه دارای استاندارد یا معیار برای ارائه خدمات بهداشتی – درمانی است . ویژگی این معیارها از کشوری تا کشور دیگر و حتی بر حسب منطقه متفاوت است . نظام بهداشتی درمانی به هر صورتی که باشند خواه با مشارکت بخش دولتی یا خصوصی وجود استانداردهای روشن و جامع به منظور ارزیابی ارائه خدمات بهداشتی – درمانی اجتناب ناپذیر می نماید . باید گفت بدون وجود استانداردها امکان ارزیابی مراقبت های بهداشتی – درمانی نیز وجود نخواهد داشت . ( صدقیانی 1377)
در بررسی بخش مدارک پزشکی برخی از بیمارستانهای کشور مشخص گردید که عامل مهم وسایل و تجهیزات ، صلاحیت پرسنل و نیز کاربرد سیستم ها و روش های صحیح در پیشرفت این بخش تأثیر بسزایی دارد .
امروز در جامعه ما یکی از عواملی که باعث شده پیشرفت مدارک پزشکی ما با سایر کشورهای پیشرفته برابری ننماید عدم وجود یک روند ثابت و یکسان در مراکز مختلف و عدم وجود استانداردهای ویژه و کاربردی در آنها می باشد . ( قاضی سعیدی - 1377 ) در بررسی بخش مدارک پزشکی بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی تهران به این نتیجه رسید که بخش مدارک پزشکی این بیمارستان ها با اصول استاندارد جهانی و اصول پذیرفته شده ی داخلی مطابقت ندارد .
( فشارکی – 1380 ) در بررسی فعالیت های بخش مدارک پزشکی بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران بخش های فوق را فاقد خط مشی یا دستورالعمل های مبنی بر نحوه فعالیت ها ذکر کرده است .
( آریایی – 1380 ) در پژوهش خود با عنوان ارزیابی عملکرد بخش های مدارک پزشکی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران ، عملکرد این واحدها را به طور کلی متوسط بیان کرده است .
در اکثر بیمارستان های کشور بخش مدارک پزشکی دستخوش اعمال و سلیقه های شخصی شده است که مسلماً عدم رعایت استانداردها در این بخش باعث افزایش هزینه های غیر ضروری و کاهش بهره وری بهینه خواهد شد . به علاوه عدم رعایت اصول استاندارد در بخش مدارک پزشکی منجر به ناهماهنگی و بی نظمی در کار تقسیم بندی نادرست وظایف و کاهش سرعت و سهولت کار و همچنین کاهش کیفیت عملکرد پرسنل و نهایتاً کل سیستم خواهد بود . ( حاجوی و همکاران 1381 )
اگر استادنداردها ، خط مشی ها و دستورالعمل های پذیرفته شده در زمینه بخش مدارک پزشکی در سراسر کشور وجود داشت و این بخش نیز موظف به رعایت آنها شود نه تنها پرسنل بخش قادر به انجام صحیح وظایف خود می باشند بلکه معیاری نیز برای مقایسه فعالیت ها با آنها یافت می شود . ( حاجوی و همکاران 1382)
از مطالب یاد شده نیاز به وجود یک سیستم استاندارد در زمینه مدیریت مدارک پزشکی در سراسر کشور احساس می شود و از سویی دیگر در بررسی های به عمل آمده مشخیص گردید که تاکنون پژوهشهای کافی در مورد رعایت استانداردها در بخش مدارک پزشکی با این زاویه نگرش و عملکرد صورت نگرفته است . لذا ضروری است جهت پی بردن به معایب و محاسن موجود در بخش مدارک پزشکی بیمارستان ها مطالعات گسترده ای انجام پذیرد .
3-1 اهمیت پژوهش
مدارک پزشکی برای اقدامات اداری ، فعالیت های آموزشی و انجام پژوهش های لازم پزشکی - دارویی و نیز دسترسی به آمار و ارقامی که ارزیابی کمی و کیفی را امکان پذیر می سازد ، کاربرد دارد .
با توجه به نقش مؤثر مدارک و گزارشات پزشکی در پیشبرد برنامه های بهداشتی - درمانی می توان گفت هر چه پژوهشی که به منظور تکامل دانش مدارک پزشکی انجام می پذیرد از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود و نکات مطرح شده زیر بیانگر اهمیت پژوهش است .
اگر استانداردها ، خط مشی ها و دستورالعمل های پذیرفته شده در زمینه مدارک پزشکی در سراسر کشور وجود داشت و این بخش نیز موظف به رعایت آنها شود نه تنها پرسنل بخش قادر به انجام صحیح وظایف خود می باشد ، بلکه معیاری نیز برای مقایسه فعالیت های آنها یافت می شود . ( حاجوی و همکاران – 1382 )
با مشخص شدن محاسن و معایب احتمالی در بخش مدارک پزشکی بیمارستان های تحت بررسی توجه مسئولین این مراکز بیش از پیش به نارسایی های موجود معطوف می گردد که این امر در اصلاح و بهبود این بخش نقش بسزایی خواهد داشت .
ضرورت وجود یک سیستم استاندارد در زمینه ی بخش مدارک پزشکی در سراسر کشور احساس می شود زیرا وجود یک مدارک پزشکی قابل قبول و مطابق با اصول استاندارد دستیابی به اهداف زیر است :
- ارائه ی آمارهای صحیح و دقیق جهت برنامه ریزی ، هدایت و کنترل
- ارتقای کیفیت آموزش و پرورش در خصوص علوم پزشکی
- جلب اعتماد بیماران و حمایت از حقوق بیماران بیمارستان و کارکنان
- فراهم شدن زمینه ای مناسب جهت مکانیزه نمودن بخش مدارک پزشکی
- افزایش آگاهی در زمینه ی عوامل خطرساز مهم و بیماریهای قلبی و عروقی ( حاجوی 1381 )