پایان نامه بررسی سنجش معنوی با شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد

فصل اول :

کلیات پژوهش

مقدمه

شادکامی ذهنی عبارتست از «ارزیابی‌های شناختی و هیجانی فرد از زندگی‌اش». این ارزیابی از سویی واکنش‌های هیجانی به حوادث و در سویی دیگر قضاوت‌های شناختی 5 درصد رضایت و به سرانجام رساندن وظیفه را در بر می‌گیرد. بنابراین، شادکامی ذهنی مفهوم وسیعی است که تجربه هیجانهای مطلوب، سطوح پائین هیجان‌های منفی و رضایت بالا از زندگی را در بر می‌گیرد. شادکامی ذهنی، ادراکات و ارزیابی‌های افراد از زندگی‌شان در ابعاد هیجانی، عملکردهای روان شناختی و اجتماعی، منعکس می‌شود. جزء هیجانی شادکامی ذهنی شامل دو مولفه شادکمی 6 و رضایت از زندگی 7 است. در پژوهش حاضر نیز به این بخش از شادمانی ذهنی پرداخته شده است. (کار، 2003)[1].شادکامی چندین جزء اساسی را در بر می‌گیرد؛ جزء هیجانی که فرد شادکام از نظر خلقی، شاد و خوشحال است. جزء اجتماعی که فرد شادکام از روابط اجتماعی خوبی با دیگران برخوردار است و می تواند از آنها حساسیت اجتماعی دریافت کند و سرانجام جزء شناختی، که باعث می‌شود فرد شادکام اطلاعات را به روش خاصی پردازش کرده، مورد تغییر و تفسیر قرار دهد که در نهایت، باعث احساس شادی و خوش‌بینی در وی می‌گردد. از این رو، در شادکامی، ارزشیابی افراد از خود و زندگی‌شان می‌تواند، جنبه‌های شناختی، مثل قضاوت در مورد خشنودی از زندگی و یا جنبه‌های هیجانی از جمله خلق یا عواطف، در واکنش به رویدادهای زندگی را در بر می‌گیرد. (والویس و همکاران، 2004)[2].احساس شادکامی عبارت است از مقدار ارزش مثبتی که یک فرد برای خود قائل است و همچنین متغیری چند جزئی است که عبارت از خشنودی از زندگی، خلق و هیجانات مثبت و خوشایند و نبود خلق منفی و شادکامی هدف مشترک انسانها است که همه برای رسیدن به آن در تلاش هستند.شاد بودن آرزوی قلبی بسیاری از افراد بشر است یکی از موضوعاتی که به تازگی مورد توجه روان شناسان قرار گرفته است «دانش شاد بودن» روان شناسان امروزه  به سلامت روانی و شادکامی اهمیت فراوان می‌دهند.سلیگمن (2003)[3] پیش‌بینی کرده تا سال 2015 از هر دو نفر انسان ساکن کره زمین یک نفر دچار افسردگی باشد به همین دلیل امروزه مطالعات مربوط به شادمانی و عوامل مرتبط با آن از جمله مهمترین اولویت‌های روان قرار گرفته است. شادی عامل بسیار مهمی در زندگی است که از آن طریق، فرد همیشه دارای یک حس خوب درباره ی زندگی خود و دیگران است و فرد احساس نومیدی را از خود دور می‌کند و ضعف‌های خود را می‌پذیرد (آرجیل، آرکایل، 1975).[4] شادی در افراد با کارایی بیشتر، امید، قدرت تفکر بیشتر، موقعیت تحصیلی و کیفیت زندگی همراه بوده است و برعکس افسردگی از قدرت استدلال و کارایی می‌کاهد. (ویلیام، گرتمام، 2001)[5].و با توجه به آنکه دینداری مساله است که هر انسانی به مسلک خالنی از آن اعتماد دارد . در تحقیق حاضر برآنیم که رابطه بین شادکامی و سنجش معنوی را بررسی کنیم .

بیان مسأله

شادکامی یکی از مفاهیم مؤلفه های اساسی زندگی افراد به ویژه دانش آموزان به شمار می رود و بسیاری از رشته ها از جمله شاخه هایی از روانشناسی ، سعی در فهم و تسهیل آن در زندگی افراد دارند . شادکامی دارای سه مؤلفه اصلی است : هیجان مثبت ، رضایت از زندگی ، فقدان هیجان منفی از قبیل افسردگی و اضطراب . روابط مثبت با دیگران ، هدفمند بودن زندگی ، رشد شخصی ، دوست داشتن دیگران و طبیعت نیز از اجزای شادکامی به حساب می آید (کار ،2004 با نقل از بیات ریزی ،1383).

همچنین انسان های شاد و دارای شخصیت سالم انسان هایی مسئولیت پذیر و شهروندانی خوب خواهند بود . شادکامی بر اساس تعریف وینهوون (1992) درجه و میزانی است که با آن یک فرد کیفیت کمی زندگی اش را به عنوان یک زندگی کاملا مطلوب مورد قضاوت قرار می دهد . در نتیجه شادکامی ، درد و ناراحتی کاهش پیدا می کند . با پیشرفت علم و صنعتی شدن جوامع و افزایش مشکلات زندگی و دغدغه های ذهنی در بین افراد جوامع مختلف توجه به اصلی ترین نیازهای بشر از جمله شادکامی ازاهمیت زیادی برخوردار است . انسان به طور فطری از غم گریزان و به سوی شادی در حرکت است . شادی و نشاط نه تنها بر روح و روان انسان بلکه بر جسم او نیز تاثیر می گذارد . از نگاه اجتماعی نیز شادکامی قلبها را به هم نزدیک وترس ، نگرانی ، ناکامی و بدگمانی را بی اثر می کند . ارسطو می گوید : شادی بهترین چیزهاست وآن قدر اهمیت دارد که دیگر چیزها وسیله به دست آوردن آن هستند . دین مقدس اسلام نیز که تامین کننده صلاح دنیا و آخرت آدمی است، شادی های مناسب و حلال را تایید می کند و پیروانش را از افسردگی و بی حالی برحذر می دارد . در دانش روانشناسی تعریف های پراکنده ای از هیجان شادی شده است ودرآنها شادی به عنوان ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین و احساس مثبتی که از حس ارضا و پیروزی ناشی می شود معنی شده است . مولفه دیگیری که در تحقیق مورد بحث ایت دینداری دانش آموزان است دیده دینداری از موضوعات قابل توجهی است که اهمیت آن را از کثرت تلاش هایی می توان دریافت که در سال های اخیر برای ساخت و به کارگیری سنجه های دینداری مصروف شده است. این تلاش ها از دل اقتضائات و ضرورت های قابل درکی بیرون آمده است که نمی توانست بدون پاسخ باقی بماند. ضرورت این مطالعات به طور عام برخواسته از نفوذ و اعتباری است که هنوز دین برای انسان و اجتماع دارد (شجاعی زند،35:1384).دین اصل وحدت بخش و زمینه مشترکی را فراهم ساخته و به انسان اجازه می دهد تا با فائق آمدن بر تمایلات خودخواهانه اشان و به خاطر عشق به همنوعانشان فراتر از این خودخواهی ها عمل کنند. (دورکیم،1381 و 1383؛ برگر و لاکمن،1967). دینداری در جامعه ایران هم از این تحول مستثنی نیست. پیتر برگر این تغییرات را نخستین بار در مهم ترین نهادهای حامل مدرنیته (اقتصاد، صنعت، دولت و ...) دنبال می کند (برگر، 1967) و دانشگاه که کارکرد تولید علم و فناوری را در جامعه برعهده دارد به زعم وی، یکی از حاملان مدرنیته محسوب می شود. بنابراین می توان دانشجویان را یکی از حاملان آگاهی مدرن در جوامع در حال توسعه در نظر گرفت که بیشترین تأثیر را از آن می پذیرند (توسلی و مرشدی،385).طبق تحقیقات قربانی (1389) نشان داد که بین میزان شادکامی و میل به باور های مذهبی رابطه مثبت معناداری وجود دارد .به عبارتی هرچه افراد بیشتر بر طبق باور های دینی عمل کنند احساس شادکامی بیشتری میکند.جستجوی اطلاعات نشان داد که بیشتر تحقیقات در مورد شادکامی و سنجش دینداری در بین دانشجویان کمتر انجام گرفته و جای خالی این تحقیقات ،پژوهشگران بر آن وا میدارد که در این زمینه تحقیقات تکمیلی صورت گیرد .

هر انسانی در جهان کنونی به دنبال سلامت است برای خود آئین و مذهبی دارد و برای کسب این سلامت نیازمند شادی است . پس مسائله اصلی تحقیق کشف رابطه بین سنجش معنوی با شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل باشد .

ضرورت اهمیت تحقیق

دین به عنوان یک نهاد اجتماعی با خصیصه فردی و اجتماعی، از ارزش ها و قواعد اجتماعی پشتیبانی می کند و جهت دهنده و مظهر قدرت جامعه و انسان، بسترساز ارتباطات انسانی و موجب ثبات، استمرار و همبستگی جامعه است. از سوی دیگر دین ارزش ها را می آفریند و هنجارها را شکل می دهد به ارزشهای ثابت اخلاقی قداست می بخشد، زندگی انسان از آن معنی می گیرد و راهنمای مؤثری برای هدایت و سعادت انسان در دنیا و آخرت است. دین کارکردهای مختلفی را برای جامعه و فرد به انجام می رساند. از طرف دیگر، دین با جنبه های گوناگون زندگی مردم جامعه ما هم در آمیخته است و می توان تأثیر آن را در همه جوانب دید. به لحاظ دیگر این که کشور ما در حال حاضر به شکل یک حکومت دینی اداره میشود که ترکیب دین و ارزش ها و سیاست می تواند تأثیرات زیادی بر جنبه های محتلف زندگی مردم به خصوص نسل جوان بگذارد.امروزی، نهادهای جدیدی مانند مدارس، رسانه های جمعی، دانشگاه ها و... در کنار نهاد قدیمی خانواده هر یک ارزشی خاص را اشاعه می دهند و این امر سبب نامتجانسی جامعه شده و افراد جدیدی هم که وارد این جامعه می شوند در معرض تغییر قرار دارند و ایده هایشان متفاوت با ایده های نسل قبل می شود. عدم تولید نمادهای دینی مبتنی بر شرایط روز، منجر به تضعیف برداشت و ادراک نمادهای دینی، که نقش توجیه کننده مهمی در انتقال معانی مذهبی دارند، می شود و در نهایت قطع پیوند آن ها با نظام معنی را ممکن است در پیش داشته باشد و منجر به تعدد معانی آن ها گردد (میرسندسی،1383)بنابراین با توجه به موارد فوق ضروریاست تا به بررسی پدیده دینداری و راهکارهای ترغیب افراد به دین پرداخت، چرا که سنجش دینداری می تواند یک سری از مسائل، نظیر اینکه چه عواملی در میزان آن اهمیت دارد را برای ما روشن نماید. به عقیده بسیاری از دین پژوهان متأخر، دین و دینداری پدیده ای چند بعدی است، لذا ما یکی از عواملی که سنجش دینداری موثر است عنصر شادکامی است طبق تحقیقات صورت گرفته شادکامی شاخته ای از کیفیت زندگی است که جنبه مثبت آن را در نظر می گیرد.بر اساس تحقیقات انجام گرفته و مشاهده وجود ارتباط بین سنجش معنوی و شادکامی و تاثیری که این دو متغیر بر هم دارند ،در این پژوهش به بررسی متغیر ها در نمونه ای از دانشجویان جوان دانشگاه آزاد صورت گرفته است .

اهداف پژوهش:

اهداف پژوهش:

هدف کلی :

بررسی شادکامی و سنجش معنوی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد اردبیل.

اهداف جزئی

تعیین رابطه بین شادکامی و سنجش دینداری دانشجویان

تعیین رابطه بین خشنودی از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان

تعیین رابطه بین سلامتی از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان

تعیین رابطه بین خلق مثبت از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان

تعیین رابطه بین کارآمدی از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان

تعیین رابطه بین عزت نفس از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان

فرضیه های پژوهش:

بین شادکامی و سنجش دینداری دانشجویان رابطه وجود دارد.

بین خشنودی از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان رابطه وجود دارد.

بین سلامتی از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان رابطه وجود دارد.

بین خلق مثبت از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان رابطه وجود دارد.

بین کارآمدی از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان رابطه وجود دارد.

بین عزت نفس از زندگی (مولفه شادکامی) و سنجش دینداری دانشجویان رابطه وجود دارد.

تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش

هوش هیجانی: هوش هیجانی توانایی درک هیجان ها و عاطفه ها به منظور دستیابی و ایجاد هیجان هایی است تا ضمن کمک به تفکر بهتر، بتواند به شناخت هیجان ها و عواطف بپردازد و در ضمن، هماهنگی لازم میان عواطف و احساس ها برای ارتقاء عاطفی و هوشی را فراهم آورد. (پیتر سالووی و جان مدیر، 1997)

منظور از هوش هیجانی در این پژوهش نمره ای است که آزمون در آزمون...... به دست می آورد.